<html><head></head><body>“Zbog hladnog vremena, odložili smo druženje s našim dragim sugrađanima” , dodao je on.



Vuković se zahvalio i vrijednim kolegama iz Zelenilo DOO – Podgorica, Agencije za stanovanje doo Podgorica i Komunalne usluge doo Podgorica.
</body></html>

a:1:{s:11:"td_subtitle";s:93:"Kraljev park otvoren za posjetioce, saopštio je gradonačelnik Podgorice, Ivan Vuković.

";}

Vuković: Kraljev park otvoren za posjetioce

Standard

Brisanje njenog naloga dogodilo se nakon što je tokom poslednja dva dana neprestano imala izlive govora mržnje na nacionalnoj i vjerskoj osnovi prema građanima Crne Gore. Negairala je suverenitet te države, vrijeđala državljane Crne Gore, nazivala ih ekstremistima i prijetnju po Srbe i Srbiju, a za kraj, tražila je i svojim pratiocima da prekinu da [&hellip;]

Zbog govora mržnje i prozivanja na nacionalnoj osnovi – obrisan Instagram profil Jelene Karleuše | Standard

Zbog govora mržnje i prozivanja na nacionalnoj osnovi – obrisan Instagram profil Jelene Karleuše

Comment

Naslovna

https://www.standard.co.me/wp-content/uploads/2020/02/Standard.jpg

https://secure.gravatar.com/avatar/6f1ea2ade5bf6e7b64012456d275d7b6?s=96&d=mm&r=g

Podsjećamo, Evropski sud pravde je nakon dvije godine brojnih nedoumica o tome da li presretnute komunikacije mogu biti dokaz zaključio da ne mogu. Kriptovane poruke, sa platformi kao što su SKY i Encrochat, koje je presrela država u kojoj se ne vodi sudski postupak, ne mogu se koristiti kao dokaz. To se, pored ostalog, navodi [&hellip;]

Advokat Dautbegović: Priča o SKY aplikaciji propala | Standard

Advokat Dautbegović: Priča o SKY aplikaciji propala

Slučaj &#8220;državni udar&#8221; se odnosi na pokušaj nasilnog rušenja vlasti partije Mila Đukanovića uoči prijema Crne Gore u NATO. Pet godina nakon prvostepene presude u tom slučaju i tri od njenog poništenja, pred Višim sudom u Podgorici se vodi ponovljeni postupak &#8211; sa novim tužiocem i promijenjenim sudijom. Gdje su danas glavni akteri slučaja državni [&hellip;]

Crnogorski tužioci iz ''državnog udara'' u pritvoru, optuženi na vlasti | Standard

Crnogorski tužioci iz &#8221;državnog udara&#8221; u pritvoru, optuženi na vlasti

&#8220;Razlog tome je trenutna uzurpacija Crkve Svetog Ivana Crnojevića na Cetinju od strane raščinjenog vikarnog episkopa i njegove družine, oko čega se već vodi sudski postupak. U Crkvi Svetog Ivana na Cetinju se vrše službe bez Blagodati, kao i nekanonski obredi vezani za donošenje lažnih moštiju iz Rumunije, dobijenih od osuđivanih prevaranata, čime se dovode [&hellip;]

CPC: Centralna proslava Vaskrsa u Crkvi Svetog Petra Cetinjskog u Kotoru | Standard

CPC: Centralna proslava Vaskrsa u Crkvi Svetog Petra Cetinjskog u Kotoru

I. Đoković

Od sredine ovog mjeseca Gabrijel Eskobar više neće biti zamjenik pomoćnika američkog državnog sekretara za Evropu i Evroaziju, niti će biti izaslanik za Zapadni Balkan, kazao je dugogodišnji novinar i dopisnik Al Jazeere Balkans iz Vašingtona Ivo Puljić. &#8220;Navodno će biti nominovan za jednu od ambasadorskih pozicija. Gdje li&#8221;, napisao je Puljić na mreži Iks [&hellip;]

Gabrijel Eskobar više neće biti izaslanik za Zapadni Balkan? | Standard

Gabrijel Eskobar više neće biti izaslanik za Zapadni Balkan?

https://secure.gravatar.com/avatar/0336d4e68cc5ccd482b0f97a019260a7?s=96&d=mm&r=g

&#8220;Trenutno se neke članice Savjeta Evrope, uključujući Njemačku i Francusku, spremaju da blokiraju glasanje o pristupanju Kosova u maju, ignorišući snažnu preporuku Parlamentarne skupštine (PS) iz aprila&#8221;, napisao je Knaus na mreži X. Čini se da se informacija o aktivnostima Njemačke i Francuske po pitanju stavljanja članstva Kosova u SE na dnevni red majskog Komiteta [&hellip;]

Kvinta odlaže članstvo Kosova u SE? | Standard

Kvinta odlaže članstvo Kosova u SE?

Odluka Evropskog suda pravde od 30. aprila potvrdila je stav većine crnogorskih advokata koji su tvrdili da se komunikacija sa kriptovane SKY ECC aplikacije ne može koristiti kao dokaz pred crnogorskim pravosuđem, jer je pribavljena nezakonito i uz kršenje niza međunarodnih propisa i domaćih zakona uz selektovanje na način podložan manipulaciji. Advokat Damir Lekić, komentarišući [&hellip;]

Lekić: Crnogorsko pravosuđe mora poštovati odluku suda u Luksemburgu | Standard

Lekić: Crnogorsko pravosuđe mora poštovati odluku suda u Luksemburgu

Naime, tokom proslave Dana vatrogasca u Varšavi su se okupili brojni političari, uključujući i predsjednika Poljske Andrzeja Dudu kao i brojne druge zvaničnike vlade i nižih nivoa vlasti. Iako su svi zvaničnici bez većih problema održali govore, ministar je ipak upao u nevolje. &#8220;Želim vam da uvijek u srcu imate ponos na službu, ponos na [&hellip;]

Nevjerovatne scene iz Poljske: Ministra optužili da je pijan držao govor, morao da uradi alkotest | Standard

Nevjerovatne scene iz Poljske: Ministra optužili da je pijan držao govor, morao da uradi alkotest

Zemljotres je, prema podacima&nbsp;EMSC, registrovan rano jutros u 4 sata i 3 minuta po lokalnom vremenu.



Epicentar potresa bio je 5 kilometara jugoistočno od Herceg Novog, na dubini od 6 kilometara.

Novi slabiji zemljotres potresao Crnu Goru

basket-16015_1280

Kada je zapravo Uskrs? Na jednostavno pitanje ne postoji jednostavan odgovor. Dok su na početku crkvene istorije postojali prije svega matematički i astronomski problemi, datum Uskrsa je postao osjetljivo pitanje u ekumenizmu između zapadne i istočne crkve. Ali, čini se da postoji volja da se dođe do dogovora.



U čestitki hrišćanima koji su Uskrs ove godine slavili 31. marta, Vaseljenski patrijarh Vartolomej je izrazio nadu u dogovor istočnih i zapadnih crkvi o zajedničkom datumu ovog najvećeg hrišćanskog praznika 2025. godine.



„Molimo Gospoda da Vaskrs sledeće godine ne bude samo slučajan događaj, već početak jedinstvenog datuma za njegovo obilježavanje i u istočnom i u zapadnom hrišćanstvu&#8221;, rekao je patrijarh u besjedi. On je optimista jer postoji dobra volja i na jednoj i na drugoj strani. „Zaista je skandal odvojeno slaviti jedinstveni događaj vaskrsenja Gospodnjeg!”, nastavio je Vartolomej.



To se može protumačiti kao direktan odgovor na pismo koje je njemu i Moskovskom patrijarhu 2015. uputio papa Franja, u kojem između ostalog kaže: „Zar nije skandal da mi jedni druge pitamo &#8211; kada je vaskrsnuo vaš Hrist?&#8221; Papa Franja je ponudio istočnim crkvama da katolička crkva usvoji datum pravoslavnog Uskrsa kako bi se to pitanje riješilo.



I Koptska crkva je za zajednički datum. Međutim, Moskovska patrijaršija to pitanje ne vidi kao hitno. Rat u Ukrajini, i tamošnji crkveni sporne idu u prilog tome da dođe do dogovora.



<h3>Raskol crkve i uvođenje različitih kalendara</h3>



Do raskola ili šizme između zapadne katoličke i istočne pravoslavne crkve, došlo je 1054. godine. Potom je papa Grgur 13. reformisao kalendar 1582. godine i taj novi gregorijanski kalendar koji je danas opšteprihvaćen nisu prihvatile istočne crkve, koje su ostale pri starom, julijanskom kalendaru.



U ekstremnim slučajevima, između dva datuma Uskrsa ima do pet nedelja, kao ove godine: zapadne crkve su Uskrs slavile 31. marta, a pravoslavne ga slave 5. maja.



Bilo je više pokušaja da se utvrdi zajednički datum Uskrsa. Svjetski savet crkava i Bliskoistočni savjet crkava 1997. je predložio da se zadrži kalendar Nikejskog sabora, ali da se ne koristi ni gregorijanski ni julijanski kalendar. To znači da nijedna crkva ne bi morala da usvoji kalendar druge crkve.



Papa Franja je podsjetio da je Katolička crkva od Pavla 6. (papa od 1963. do 1978.) spremna da se uvede zajednički datum.



A 1923. godine je takođe pokušano da se standardizuju datumi Uskrsa. Neke pravoslavne crkve su u tada usvojile gregorijanski kalendar, ali druge nisu.



<h3>Prvi Nikejski sabor</h3>



Naredne godine se obilježava 1.700 godina od Prvog Nikejskog sabora čije odluke priznaju sve hršćanske crkve. Tada je utvrđeno kada treba slaviti Uskrs.



Tačna formulacija odluke sabora održanog nedaleko od Istambula 325. godine nije sačuvana, ali se iz pisma cara Konstantina vidi da Uskrs treba slaviti: nakon početka proleća, koji je u Rimskom carstvu fiksiran 21. marta, u nedelju posle jevrejskog Pesaha, odnosno prvog prolećnog punog meseca.



Ove godine, Pesah je bio od ponedeljka 22. do utorak 30. aprila. A 5. maj je prva nedelja…



Naredne godneće svi hrišćani svakako istog dana slaviti Usrkrs: prema oba kalendara, najveći hrišćanski praznik pada 20. aprila. Zajednički datum Uskrsa poslednji put je bio 2017. i to će biti slučaj i 2028, 2031, i još nekoliko puta u 21. vijeku. Ali u 22. vijeku se kalendari bitno razdvajaju.

Da li će se hrišćani ujediniti oko datuma Uskrsa?

abf5278b8832778d53912cd4a60a5b55

Najmanje 10 Palestinaca ubijeno je i ranjeno tokom prethodnog dana u izraelskim akcijama na stambena naselja širom Pojasa Gaze i na Zapadnoj obali.



Egipat posreduje u pregovorima o prekidu vatre u palestinskoj enklavi, uz prisustvo šefa CIA-e, a Hamas ističe da bi Sjedinjene Države mogle da okončaju rat pritiskom na Izrael, kao i da je “ključ razgovora” najava ofanzive na Rafu.



Sa druge strane, Tel Aviv odbija da u Kairo pošalje svoju delegaciju sve dok ne vidi drugačiji pristup druge strane prema njihovom predlogu o oslabađanju talaca. Navode i da neće pristati na sporazum koji podrazumijeva okončanje rata.



Američki državni sekretar Entoni Blinken objašnjava da takva zvanična politika vlade premijera Benjamina Netanjahua odražava stav “velike većine Izraelaca”.



Međutim, SAD su garantovale palestinskim liderima da će sukob biti okončan nakon isteka zamišljenog privremenog primirja da bi se taoci bezbjedno prebacili iz područja Gaze, piše Kanal 12.

SAD garantuju Hamasu okončanje rata

Argentinac je u trijumfu svog timanad Njujork Red Bulom (6:2) stigao da se upiše i u strijelce.



Domaći su do pobjede, sedme u sezoni, stigli nakon preokreta, pošto je Njujork poveo u 30. minutu preko Vanzeira.



Poravnao je Rohas u 48. minutu, da bi dva minuta kasnije preokret donio Mesi.



Rohas je mrežu gostiju zaresao i u 62. minutu, da bi u finišu Luis Suares het-trikom zapečatio sudbinu Njujorka.



U sedmom minutu nadoknade Forsberg je iz penala postavio konačan rezultat.



Inter je prvi na tabeli Istoka sa 24 boda, dok je Njujork Red Buls četvrti sa 17 poena.



<a href="https://x.com/FCB_ACEE/status/1786949394413048179">https://x.com/FCB_ACEE/status/1786949394413048179</a>

Mesi oborio rekord MLS lige, pet asistencija na jednom meču

1714853196-dragan-veselinov-glavna-slika-i_960x600

Screenshot 2024-05-05 085102

Cijene smještaja u Crnoj Gori ove godine neznatno su uvećane, tvrde hotelijeri. Ocjenjuju da to ne utiče na potražnju, jer je predsezona veoma dobra, ali i najave za špic sezone.



&#8220;Cijene su simbolično više u odnosu na prošlu godinu, mogu reći onoliko koliko je inflacija zahvatila sve oblasti privrede. Možemo se pohvaliti da je april bio odličan i da smo zabilježili veći broj noćenja nego prošle godine, a prema najavama i maj će biti bolji&#8221;, kazala je Jelena Kaluđerović iz HG &#8220;Budvanska rivijera&#8221;.&nbsp;



I izdavaoci privatnog smještaja imaju slično iskustvo. Kažu da cijene nijesu formirali na štetu gostiju.



&#8220;Prema našim podacima, cijene su zadržane na nivou prošlogodišnjih i to nas čini vrlo konkurentnom destinacijom. Podaci da je predsezona popunjena ranije i bolje nego prošle godine, da je sezona u velikoj mjeri već bukirana nam govore da su naši domaćini cijene formirali nazadovoljstvo gostiju&#8221;, ističu u Udruženju izdavaoca.&nbsp;



A da li su cijene smještaja visoke odrediće gosti, poručuje turizmolog Miško Rađenović.&nbsp;Kaže da ih je najvažnije opravdati.



&#8220;Onaj koji se bavi svojim proizvodom koji ga unapređuje, taj sigurno može u jednom segmentu pratiti povećanje cijena. Rani buking je odličan za ovu godinu lokalni turističke organizacije, privrednici, hotelijeri su za to zaslužni&#8221;, kaže Rađenović.



Tako, shodno platežnoj moći, turisti mogu rezervisati smještaj u Budvi od 20 do preko 1.500 eura, a u Tivtu od 40 do 1.700 eura. S druge strane, u konkuretnoj Hrvatskoj cijene su znatno više. U Dubrovniku, Hvaru i Splitu, tokom špica sezone, najjeftiniji smještaj može se pronaći za 80 eura, a cijene idu i preko 2.000.



Nino Dubretić, vlasnik agencije za iznajmljivanje smještaja u Hrvatskoj naglašava da prosječna cijena u Dubrovniku je 100 eura po noćenju u privatnom smještaju.



&#8220;Što bi značilo da je top cijena između 140 do 180 eura u srcu sezone, a za goste van sezone 60-ak eura&#8221;, kaže Dubretić.



Dubretić poručuje da izdavaoci smještaja u svakom trenutku mogu pokušati da podignu cijene, ali da će im tržište reći koliko vrijede.



&#8220;Cijena smještaja je živo tkivo, nije nešto što se zakuca, sve je stvar ponude i potražnje, ako ti je cijena dignuta, a ne ide ti onda ćeš je spustiti&#8221;, objašnjava Dubretić.



A nove linije letova na dubrovačkom aerodromu donose pozitivne vijesti i za Crnu Goru. Dubretić smatra da će dobar dio tih putnika posjetiti i našu državu.

Predsezona obećava, cijene smještaja neznatno uvećane

Sedam dana pre našeg prazničnog Prvog maja, 23. aprila je američka Federalna trgovačka komisija zabranila kompanijama da sprečavaju svojim stručnjacima da se 18 meseci po napuštanju svoje firme zaposle u konkurentskoj firmi.



Tako je ona branila pravo otpuštene radne snage koja broji zapanjujućih 30 miliona ljudi da se ponovo zaposli u svojoj struci. Oni će od septembra ove godine moći odmah, istog dana po otpuštanju iz firme ili svog dobrovoljno datog otkaza u njoj, da se zaposle. To jedino neće odmah moći odlazeći direktori koji su zarađivali više od 151.000 dolara godišnje i učestvovali u poslovnom odučivanju, ali njih je oko 1 odsto od onih 30 miliona.



Vlada navodi ove koristi koje će sloboda zapošljavanja radnoj snazi da donese: uzastopno godišnje povećanje plate od 524 dolara, a za sve radnike oko 488 milijardi dolara do 2035. godine; osnivanje novih 8,5 hiljada firmi što je 2,7 odsto godišnje; registrovanje novih patenata u narednih deset godina između 17-29 hiljada godišnje; i smanjenje troškova za zdravstvenu zaštitu nezaposlenih za 74-194 milijardi dolara.



To je divan poklon Vašingtona američkoj radnoj snazi za Prvi maj. Uostalom, praznik Prvi maj su ustanovili Amerikanci u 19. veku. Možda je ipak čudno da pomenutu odluku nije doneo radnički sindikat, već država. No, poslodavci se sa njim ne slažu i istog dana su, navodi The Wall Street Journal, najavili da će pokrenuti sudsku žalbu protiv odluke Vlade ne bi li je oborili. Nije nemoguće da u tome i uspeju, jer oni štite zabranu slobodnog zapošljavanja svoje bivše radne snage kod konkurencije izgovarajući se sa razumljivom bojazni da bi ova mogla da kod novog poslodavca otkrije poslovne tajne donete od bivšeg. To ima smisla kada je u pitanju transfer vrhunskih eksperata među konkurentskim firmama, ali kod drugih radnika teško da ima opravdanja.



Tako se sudarilo pravo na slobodno zapošljavanje s pravom na čuvanje poslovne i tehnološke tajne. Na čiju stranu da stane Prvi maj?



Ovaj sudar proističe iz toga što pre odluke Vlade nisu razgovarali za stolom sindikati zaposlenih sa privrednom komorom. Otuda, kada se vaninstitucionalno sukobi rad sa kapitalom odlučuje sud. A to je opasno, jer sudovi nisu prvopozvana ustanova da vodi ekonomsku politiku ma koliko ona proizilazila iz prava. Konsenzus rada i kapitala je bolji od tog, i to bi bio pravi Prvi maj.



<h3>NAŠ PRVI MAJ – CRNA GORA</h3>



Naš Prvi maj je često izlet radne snage na roštilj umesto da bude javni govor zaposlenih i nezaposlenih na nova radna mesta i socijalna rešenja. To nije tako samo u Crnoj Gori, već je to tako u celom evropskom bivšem socijalističkom regionu. Zašto je to tako?



U Crnoj Gori je Jovan Tomašević bio 1919. godine osnivač sindikalnog i socijalističkog pokreta po ugledu na francuske sindikalne ideje Šozefa Prudona koji je izmislio reč ,,kapitalist“ i Žana Sorela. I podržavao je komunističke ideje Luja Blankija, čuvenog po svojoj paroli ,,diktatura proleterijata“ – koju je Marks plagirao i po kojoj je Lenjin formirao boljševičko krilo u Ruskoj socijal-demokratskoj partiji.



Tomašević je bio pristalica federalne Crne Gore u Jugoslaviji, osudio je izdaju države Crne Gore posle Prvog svetskog rata i protivio se beogradskom centralizmu. Osnovao je crnogorsko krilo jugoslovenske komunističke partije i sa drugim kandidatima osvojio 1920. godine preko 39 odsto glasova u Crnoj Gori na izboru za Ustavotvornu skupštinu SHS. Zatvaran je zbog otpora nedemokratskoj vladavini knjaza Nikole i potonjeg kralja Aleksandra Prvog Karađorđevića. Umro je na Cetinju mlad, 1924. u svojoj 32. godini, slomljen zatvaranjem, progonima cetinjske policije i tuberkulozom. On je spojio francuski štrajkački sindikalizam sa partijskom revolucijom marksista. Nije stigao da vidi topljenje svojih nada u socijalističkoj državi.



Pad sindikalizma je u Evropi između dva svetska rata nastao iz tri razloga: zbog proganjanja autoritarnih vlada u Italiji, Nemačkoj, Španiji, Portugaliji, Jugoslaviji i drugima, zbog proganjanja sindikalista u SSSR-u i zbog dizanja srednje klase i poboljšavanja položaja proleterijata u nastajućim državama blagostanja.



A posle Drugog svetskog rata sindikalizam je uništen u svim komunističkim državama Evrope i Azije, dok je na Zapadu često sumnjičen da je skrivena filijala interesa Moskve.



<h3>U JUGOSLAVIJI</h3>



Možda je Crnogorac Svetozar Vukmanović Tempo najpoznatiji predsednik jugoslovenske sindikalne organizacije posle Drugog svetskog rata. Vodio ju je svega devet godina, od 1958. do 1967. godine. Ostao je upamćen po javnom istupu u jednom impulsivnom trenutku kada je istakao pravo zaposlenih na štrajk. To je zaprepastilo političku elitu.



Pravo na štrajk nije bila ideja jugoslovenskih komunista pri osnivanju sindikata 1945. godine. Po njima, štrajk je kod njih shvatljiv jedino onda ako je samo znak nezadovoljstva radnika pojedinačnim stanjima u preduzeću, ali ako izađe iz njega i evoluira u opasni otpor političkom sistemu i monopolu na vlast Komunističke partije – onda je neprihvatljiv.



Jugoslovenski komunisti su jedini komunisti na vlasti u Evropi i svetu koji su osnovali radnički sindikat i zamislili su sindikat kao pomoć svojoj proleterskoj partiji, a ne kao rivala. Sindikat je zamišljen kao šegrt Partiji, koji nema nijedan oblik izvorne evropske sindikalističke i anarho-sindikalističke politike. On nema svoju glavu već je samo rep Partiji.



Partija je formirala svoj sindikat da ujedno bude i jedan jedini sindikat, i da time bude bez konkurencije slobodnih sindikata. Sindikat zanatlija koji je postojao to nije mogao biti, dok razna profesionalna udruženja poput inženjera, lekara i drugih, nisu imala političku ulogu. Partija svoj sindikat obdaruje državnom pažnjom koju ne uživaju sindikati u kapitalizmu: daje mu da za rukovodstvo dobija zgrade iz nacionalizovanih buržoaskih nekretnina; da iz državnog budžeta gradi nova predstavništva i kupuje opremu od olovke do automobila; dobio je preko državnog knjigovodstva (SDK) osigurani priliv obavezne članarine uplatama novca svakog meseca iz plata miliona zaposlenih; dobio je i gradio letovališta i rekreaciona zdanja; postao je kupac obavezne i preporučene ideološke literature; postao je nabavljač prehrambenih proizvoda i konfekcije; bio je zadužen da utvrđuje redosled zaposlenih za dobijanje stanova; da daje ,,nezavisno“ mišljenje o zapošljavanju radnika i izboru direktora; da vodi predsudske disciplinske postupke; da iz interventnog novčanog fonda pomaže pogođenima…



A kada je posle 1990. godine krenulo osnivanje novih sindikata, malo ko je u Srbiji i Crnoj Gori odlučno pitao zašto nijedan od tih sindikata nije dobio ništa od imovine ugašenog jugoslovenskog sindikata. Sukcesija njegove imovine je isprva išla po republikama, ali potom nije spuštena na nove sindikate, sem u Sloveniji i Hrvatskoj &#8211; ali je to učinjeno i zbog njihovih kandidatura za Evropsku uniju. Koliko je nepokretne i pokretne imovine, kao i novca sa sindikalnog računa otišlo u ruke novonastalim ,,socijalističkim“ partijama, a koliko u ruke privilegovanih privatnih firmi, malo je poznato. U nekim područjima jugoslovenske oblasti uvedena demokratija posle 1990. godine je, izgleda, želela sindikate još manje od komunista.



<h3>TEMPOVA KRIVICA</h3>



Tempo nije dovodio u pitanje jugoslovenski sistem ,,socijalističkog samoupravljanja“, ali je ostavio utisak da odobrava borbu zaposlenih sa upravom preduzeća zbog kršenja zakona o poslovanju i radničkih ekonomskih prava, kao i njihovih prava na saodlučivanje. Ako oni to participativno pravo ne bi imali, čemu onda sindikat? Tempo je time ipak začeo periferni otpor sistemu koji bi nagrizao ustavni kult ideološke i političke nepogrešivosti komunista.



I šta ako se štrajkovi prošire na administraciju u državnoj upravi? Nema opasnijeg požara od činovničkog štrajka, jer se tada gasi motor države. Recimo, štrajk carinika momentalno izoluje izvoz-uvoz.



Tempo je napustio politički život 1970. godine kada je imao 58 godina. Za revolucionara je to rano. Umro je trideset godina kasnije. On u svojim memoarima ,,O revoluciji koja teče“ iz 1971. godine ne govori zašto je napustio prvu liniju. Jer, kao general-pukovnik bio je pre sindikalne karijere i Titov zamenik kao komandant oružanih snaga Jugoslavije.



Istoimeni kratki dokumentarni film iz 1972. godine je bio sarkastična velikosrpska nacionalistička zloupoteba Tempovog naslova memoara i sa njim nema nikakve veze. Film je bio zabranjen na 18 godina, ali je sa Miloševićevom politikom razaranja Jugoslavije iznet iz arhive da se pridruži nacionalističkom uništavanju države. Rat za Veliku Srbiju, ali i ostali ratni nacionalizmi Hrvata i Muslimana su postali zamena za sindikalno jedinstvo. I postali su lažna uteha za napuštenu politiku socijalnog napretka naroda. Zabranjeni film sa Tempovim naslovom je tome prišao podsmevanjem Jugoslaviji i nacionalnoj slozi.



Tempo se na vreme povukao, video je kuda se ide?



<h3>NIJE BOLJE NI NA ISTOKU</h3>



Mnoge sindikalne organizacije iz nekadašnjih istočnoevropskih socijalističkih zemalja su danas članice Evropske sindikalne konfederacije osnovane 1973. godine radi saradnje sa ustanovama nastajuće Evropske unije.



Tamo je i reprezentativna Unija slobodnih sindikata iz Crne Gore i Nezavisnost iz Srbije. Crnogorski sindikat je član i drugih međunarodnih organizacija među kojima je i ,,Solidarnost“ kao zbor koji okuplja sindikate iz jugoslovenskog područja. To je lepo.



Prvog maja je ovaj sindikat izašao na podgorički Trg nezavisnosti radi javnog unapređenja svog značaja. Delio je zainteresovanima i prigodne poklone. No, Vlada Crne Gore toga dana nije Prvom maju posvetila veći značaj od tihog učtivog čestitanja. Nije obećala novo smanjenje akciza na bezolovni benzin i gasna ulja koje je ovaj sindikat zatražio. Nije kazala ni da li će ipak izaći u susret štrajkačkim zahtevima prosvetnih radnika koji su zahtevali da im se povećaju plate na osnovu prethodnog kolektivnog ugovora &#8211; kojeg je oborio sud proglašavajući ga nezakonitim. Ministarstvo prosvete se tome obradovalo i rečnikom difamije okarakterisalo rukovodioce sindikata. To nije lepo.



<blockquote class="wp-block-quote">Prvog maja je Unija slobodnih sindikata izašla na podgorički Trg nezavisnosti radi javnog unapređenja svog značaja. Dijelili su zainteresovanima i prigodne poklone. No, Vlada Crne Gore toga dana nije Prvom maju posvetila veći značaj od tihog učtivog čestitanja. Nije obećala novo smanjenje akciza na bezolovni benzin i gasna ulja koje je ovaj sindikat zatražio. Nije kazala ni da li će ipak izaći u susret štrajkačkim zahtjevima prosvjetnih radnika…</blockquote>



Sudske odluke se obično ne komentarišu, ali je nepotrebno osporavati nužnost saradnje države i sindikata rugajući se vođama radničkih predstavnika. To je dužnost obe strane, a to tada čuva i ugled sudova.



Crnogorska situacija nipošto nije endemska osobina samo ove države. Sa varijacijama je to tako i u nekim drugim nekadašnjim socijalističkim zemljama, nezavisno od stepena razvijenosti. Rusiju, Belorusiju i Ukrajinu danas ne vredi ni pominjati, kao što bi njima bile bliske Mađarska i Slovačka. U baltičkim državama je bolje, kao i u Češkoj i Sloveniji. Nećemo ići dalje sa nabrajanjem drugih država, manje-više je svuda velika sličnost sa navedenim.



Možda bi bilo bar delimično tačno kada bismo govorili da je to tako zbog gubitka kontinuiteta sa nekadašnjim sindikalnim tradicijama pre Drugog svetskog rata u ovim zemljama, pre njihovog potpadanja pod sovjetsku dominaciju posle 1945. godine. Zaposleni su sa strahom i neznanjem pristupali sindikatima sa raspadom sovjetskog bloka.



Ta bojazan i sada postoji. U ovim državama jesu nove partije brzo osnivane posle 1990-ih godina, ali sindikati nisu mogli da pronađu dovoljno podsticajno tle za rad u uslovima grabežne i kriminalne privatizacije koja se branila nezakonitom batinom države. Krhku demokratiju je pratila i lomljiva nezavisnost sudova &#8211; koji su i sami postali korumpirani podložnici milionerske elite.



Privilegovani ulazak nekadašnjeg ,,socijalističkog bloka“ u Evropsku uniju posle 2004. godine je, bez sumnje, doprineo ohrabrivanju sindikalnog ,,pokreta“ na Istoku. To je tako već samim tim što su evropske sindikalne konfederacije osnivane kao uvažene partnerske ustanove Evropskoj komisiji da pomažu Briselu u donošenju nekonfliktnih rešenja između rada i kapitala. Njihov je obostrani



zadatak prihvaćen na poljima ekonomskog razvoja, pravedne raspodele, podizanja opšteg životnog standarda i kulture, unapređenja ekološke brige i, naravno, doktrine ljudskih prava. Te obaveze su labavile nedemokratsko ponašanje eks-socijalističkih vlada na Istoku, ali ih nisu eliminisale.



<h3>ZAPADNI SINDIKALIZAM</h3>



Malo je verovatno da će u Evropskoj uniji sindikalna tradicija izgubiti na značaju zbog migranstke krize. Po nama neće, već će je ona pojačati, kao što je i sada pojačava.



Pojačavaće je od meksičke granice u Americi do granica Evropske unije. Engleski premijer Riši Sunak je krenuo sa programom avionske deportacije ilegalne imigracije u kampove u Ruandi. A francuska policija je krenula da buši migrantske čamce na obali Lamanša. Teško da ih u tome mogu zaustaviti romantični teoretičari o pravu ljudi na svetsko nomadstvo bez granica, iako nikako ne možemo odreći da na izneverene nade došljaka ne gledamo tužnim očima.



<blockquote class="wp-block-quote">Jovan Tomašević je bio pristalica federalne Crne Gore u Jugoslaviji, osudio je izdaju države Crne Gore poslije Prvog svjetskog rata i protivio se beogradskom centralizmu. Osnovao je crnogorsko krilo jugoslovenske Komunističke partije i sa drugim kandidatima osvojio 1920. godine preko 39 odsto glasova u Crnoj Gori na izboru za Ustavotvornu skupštinu SHS. Zatvaran je zbog otpora nedemokratskoj vladavini knjaza Nikole i potonjeg kralja Aleksandra Prvog Karađorđevića. Umro je na Cetinju mlad, 1924. u svojoj 32. godini, slomljen zatvaranjem, progonima cetinjske policije i tuberkulozom</blockquote>



Pogrešno neki analitičari odbranu interesa domaće radne snage od ilegalnog priliva vanevropske konkurencije nazivaju desničarenjem. Greše. To je klasična odbrana evropskog proleterijata protiv obaranja nadnica i životnog standarda nelojalnom konkurencijom. Osim toga, i delovi kapitala staju na stranu odbrane od imigracije zbog povećavanja budžetskih troškova za njeno izdržavanje i ugrožavanja političkog mira u zemlji. Neoprezno brzo se narušava i kulturna struktura ovih država koja iritira ukorenjena ponašanja stanovništva.



Međutim, na Zapadu će se, bez ikakve sumnje, približavati rad i kapital, tim pre što u okviru same Unije postoji frikciona nezaposlenost, koja se neutrališe dovoljnim prilivom radne snage iz Istočne Evrope. Uostalom, setimo se, Evropu posle Drugog svetskog rata nije odsudno dizala levica već demohrišćanski centar De Gola i Adenauera.



Ali joj je komunistička i socijaldemokratska levica stalno disala za vratom gradeći novi položaj zaštićene radničke klase i zaposlenog stanovništva. Zajedno su dizali socijalnu državu.



<h3>PORUKA PORTUGALIJE LUTANJU CRNE GORE</h3>



Ove godine Portugalija slavi 50 godina od mirne revolucije karanfilima kada je vojska 1974. godine uz odobrenje naroda svrgnula sa vlasti Salazarovog naslednika Marsela Kaetana.



Odbacila je tada njegovu politiku nastavka Salazarovog programa ,,estado novo &#8211; nova država“, iz 1926. godine, kao kopiju Musolinijevog fašističkog koncepta. Posle brojnih peripetija oko budućnosti zemlje, rešenje je nađeno sa vladom odličnog socijaliste Marija Soareša koji je odmah okrenuo zemlju Evropskoj ekonomskoj zajednici. I hrabro je izvukao ratnu Portugaliju iz svojih kolonija u Angoli, Mozambiku i Gvineji. I smelo je zbog toga primio veliku migraciju belaca iz tih kolonija i potom prebacio trošak izdržavanja viška radne snage i modernizacije Lisabona na pleća Brisela. I voljni višak radne snage je usmerio na Evropu &#8211; i ponovio Tita u Jugoslaviji. I odbacio je rasizam koga je u Evropi upravo stvorila Portugalija privilegovanom trgovinom crnim robljem po papskom sporazumu Portugalije i Španije iz Tordesiljasa 1494. godine.



U trenutku revolucije karanfilima Portugalija je bila na nivou razvijenosti Jugoslavije. Danas je iznad Crne Gore i Srbije za oko 150 odsto više, ne samo u ekonomskom smislu već i u smislu ,,kvaliteta duha“.



Lisabon daje primer Crnoj Gori: odbacimo ratni nacionalizam i beskrajne jalove rasprave o identitetima jer ćete biti potopljeni invazijom srpstva i interesima beogradske države koja nikada neće ući u Evropsku uniju sa kolonijalnim programom Velike Srbije, sa verskim opravdanjem nacionalnog šovinizma i zaostalim muškim seksizmom.



Glavni politički identitet crnogorskog naroda je zajednički interes Evrope. Nemojmo Prvi maj da zamenjujemo uskršnjim jajima u nedelju, jer su ta jaja mućak napunjen praznom socijalnom intervencijom. Prvi maj je realnost naroda.



Možda će nekima biti čudno da ovaj tekst završavamo primerom Portugalije za Crnu Goru, ali nema veće koristi učiti od naroda koji je svojim mukama i doprinosom ostavio stazu uspona narodu koji na nju još nije čvrsto stao.



Stavovi izraženi u ovoj kolumni ne odražavaju nužno uređivačku politiku portala Standard.

Da li je bio Prvi maj?

1675636566-radovan-radonjic-01-26-10-2022-stevo-vasiljevic-1-i_960x600

Radonjić: Bacili smo Crnu Goru na koljena i nemamo pravo ni da kukamo

1714853814-marko-spadijer-matica-crnogorska-mara-babovic-1-i_960x600 (1)

U vrijeme kada Crna Gora traži podršku što većeg broja zemalja za što skorije pristupanje Evropskoj uniji, potrebna joj je snažna diplomatska ofanziva i aktivna prisutnost na važnim mjestima odlučivanja.



Vlada je pripremila novi paket diplomata koje treba da oktroiše Predsjednik države i prihvate zemlje prijema. Vladajuća garnitura je, izgleda, postigla saglasnost o rasporedu ambasadorskog kolača, ali je pitanje &#8211; da li imamo jedinstvene stavove i usaglašenu politiku u zemlji? Da li će slanjem ambasadora učiniti prisutnim crnogorski pogled na međunarodne prilike i ojačati odbrana crnogorskih nacionalnih interesa; može li se time obezbijediti vidljivost sićušne Crne Gore u ovom kompleksnom i konfliktnom svijetu?



Zbog promjene režima u Crnoj Gori i radikalne selekcije po podobnosti i partijskoj lojalnosti ambasadora i drugog diplomatskog osoblja, zadnjih nekoliko godina izostala je i formalna zastupljenost države na ambasadorskom nivou u velikom broju zemalja sa kojima Crna Gora ima tradicionalne političke, ekonomske, kulturne i druge veze i vitalnu zainteresovanost za razumijevanje njenih nacionalnih interesa.



Prestanak angažovanja lobista u SAD vjerovatno je već ostavio značajne posljedice. Crna Gora se marginalizuje, a sve je agresivniji uticaj stranih diplomata na aktuelne političke prilike u Crnoj Gori. To je stvorilo određeni vakuum u autentičnom prezentiranju crnogorskog viđenja problema na svjetskom, a posebno na regionalnom i bilateralnom nivou.



Izgledalo je da postoji društveni konsenzus u pogledu suverenog prava Crne Gore da zastupa svoj interes, razvija dobrosusjedske odnose, bude aktivna članica NATO saveza i da ubrzano pristupi Evropskoj uniji&#8230;



Klasičnu diplomatiju zamijenili su kontakti najviših državnih funkcionera u određenom broju zemalja zapadnog bloka. Različito viđenje spoljnopolitičkih prioriteta i pojedinih pitanja kao što su priznanje države Kosova, jedinstva BiH, tretman zločina u Srebrenici i ratova u Ukrajini i Palestini, različitih crnogorskih državnih funkcionera i glasnogovornika njihovih partija doprinosi stvaranju konfuzije u zemlji i kod partnera u svijetu.



Iako se vlast formalno izjašnjava da je usaglašena spoljnopolitička orijentacija Crne Gore, izgleda da je potrebno učvrstiti društveni dogovor o tim pitanjima i procijeniti šanse i opasnosti po njen suverenitet i mirni demokratski razvoj.



<h3>ISTORIJSKO NASLJEĐE</h3>



Država koja je na limesu carstava i civilizacija vjekovima opstajala i nestajala nakupila je dosta iskustva. Iz crnogorske istorije možemo izvlačiti dobre i loše pouke.



U novom vijeku prvo se oslanjala na Rusiju, svog vladara i njegovu porodičnu diplomatiju (kralj Nikola kao ,,tast Evrope“), a zatim je imala malobrojne profesionalne diplomate i široku počasnu konzularnu službu, koja je bila izraz poštovanja ratničke slave Crnogoraca od strane uglednih stranaca.



Međunarodne okolnosti (balkanski i Prvi svjetski rat), imperijalni projekti Srbije i unutrašnja podijeljenost (Podgorička skupština) uzrokovale su nestanak Crne Gore kao države. Suverenost je povratila u Narodnooslobodilačkom ratu i podijelila je sa drugim socijalističkim republikama u Jugoslaviji, a poslije njenog raspada sa Srbijom u zajedničkoj državi.



Konačno je 2006. godine na referendumu Crna Gora obnovila punu suverenost.



Velike drame države u jednom vijeku i snažne nacionalne i socijalne frustracije za pokoljenja koja su živjela u periodima ratova; raspad zajedničke države, međunarodne sankcije i politički nemiri i raskoli – ostavili su trajne ožiljke i nezaliječene rane. Na djelu je odbacivanje i ono malo lustracije što je bilo sprovedeno.



Crna Gora je prinuđena da nalazi izlaz iz obnovljenog blata balkanizacije što, prema Oksfordskom rječniku engleskog jezika, ,,karakteriše opasna netrpeljivost balkanskih država jednih sa drugim ili sa ostatkom Evrope“. Formalno se sve vlade izjašnjavaju za evropski put, ali sjeme zla ovdje rađa bogato. Pitanje je samo: ima li na Balkanu još energije za asimilacije, ratove za velikodržavne projekte i mržnje za zvjerstva prema drugima? Sa tim najmanje brojni narodi i male države moraju računati i sa oprezom primati danajske darove.



<h3>OČUVANJE AUTENTIČNIH DRŽAVNIH INTERESA</h3>



Diplomatija je još uvijek važan faktor obezbjeđivanja autentičnih državnih interesa u odnosu na druge zemlje i međunarodne forume.



Za osamnaest godina nove suverenosti Crna Gora je formirala svoj diplomatski kadar i stekla iskustvo u domenu međunarodnih odnosa. Jedan broj profesionalnih kadrova obučenih u kvalitetnoj jugoslovenskoj diplomatskoj školi činio je osnovu crnogorskog diplomatskog korpusa. Vremenom se crnogorska diplomatija bogatila iskustvom, a mlađi kadar ovladao zanatom i sticao pozicije u hijerarhiji. Vjerujem da među karijernim diplomatama ima ličnosti sposobnih da vode predstavništva i meritorno zastupaju državne interese Crne Gore, ali su oni prinuđeni da se povijaju prema partijskim vjetrovima.



Ne znam koliko je neko od naših ambasadora ličnim autoritetom podigao ugled Crne Gore tamo gdje je obavljao pristojno plaćenu dužnost za svoju zemlju. Javnost ne zna koliko su sadržajne i pismene depeše i izvještaji koje ambasadori šalju Ministarstvu vanjskih poslova, kakve kontakte ostvaruju sa institucijama zemalja službovanja, kakav imaju lični odnos sa značajnim ličnostima iz političkog, privrednog i kulturnog miljea zemlje domaćina i koliko je naša zemlja zahvaljujući njihovom angažovanju proširila broj prijatelja&#8230;



To ostaje u domenu službe i arhiva. Ono što je vidljivo je nevidljivost crnogorske diplomatije.



<h3>(NE)PARTIJSKI AMBASADORI</h3>



Pri izboru za ambasadore javnost se prvi put srijeće sa većinom anonimnih partijskih miljenika i ništa ne zna o njihovom stručnom i intelektualnom kapacitetu. Tek u nekoliko slučajeva za ambasadora je nominovan neko ko je izgradio ime u svojoj struci. No, ni tada najčešće nije biran kao persona – već kao partijski vojnik. Svoje ambasadorsko iskustvo poslije mandata nijesu koristili da u javnosti tumače aktuelne pojave u svijetu ili napišu knjigu ili pak članak. Izuzetak čine bivši ministri sa političkim ambicijama.



Ne zapaža se namjera da se promijeni praksa izbora ambasadora. Izgleda da ne može izaći iz partijskih nagodbi i trgovine funkcijama. Van kadrovskog kruga partijskog povjerenja – nema vidika, niti zračka svijesti da neko mimo istomišljenika može da brani državne interese.



Čak i ona jednopartijska socijalistička Jugoslavija nije poslije rata za ambasadora u Parizu postavila partizanskog generala Jova Kapu, već književnika Marka Ristića. Objavljivanje imena profesora Jova Mirkovića izgleda kao jedina lasta koja može najaviti proljeće, ali može li ko zamisliti da sadašnja vlast pošalje za ambasadora Crne Gore Andreja Nikolaidisa u neku od zemalja gdje su prevedeni njegovi romani.



<h3>STRANCI U CRNOJ GORI</h3>



Nije, izgleda, bolja situacija ni sa diplomatama koje velike zemlje šalju u Crnu Goru. Sem birokratske nadmenosti iza koje stoji moć i interes njihovih zemalja pa mogu šablonski popovati o demokratiji, prijetiti i uslovljavati, malo što vidimo od ličnog nastojanja da se pronikne u istorijske i mentalitetske osobenosti naše zemlje.



Modeli poretka na Balkanu koji su pripremljeni u nekom svjetskom centru moći ovdje se kamufliraju kvazidemokratskom retorikom. Izuzetno su rijetki slučajevi da neko javno iznese lični stav iz koga bismo mogli procijeniti intelektualni kapacitet i uvjeriti se da pred sobom imamo građanina svijeta koji razmišlja o sudbini država i naroda. Ohrabruje aktivnost nekih ambasadora manjih evropskih zemalja koji nastoje da ojačaju kulturne veze sa Crnom Gorom i iskreno pomažu Crnu Goru na putu za Evropu.



<h3>DIPLOMATIJA – BEZ DIPLOMATIJE</h3>



Bezbjednosnu diplomatiju Crna Gora realizuje kroz NATO savezništvo i pravila koja važe u toj organizaciji, a svjedoci smo intenzivne policijske saradnje koja je Europol pretvorila u domaće tužilaštvo.



Ne znam kako stoji sa ekonomskom diplomatijom, jer sem uzimanja dugoročnih kredita kojima vlast finansira izborna obećanja ne vidim velike inostrane investicije. Kulturna diplomatija praktično ne postoji i ono malo što se postiže je rezultat povremenih ličnih kontakata stvaralaca ili pojedinih institucija. Zamrlo je prijateljstvo gradova. Potencijal intelektualne emigracije iz Crne Gore je neiskorišćen za nacionalnu misiju u svijetu nauke i kulture. Crnogorska dijaspora i iseljeništvo sve se više vezuje za zemlju na etničkim i zavičajnim osnovama.



Blijeda je državna briga o crnogorskim građanima u drugim zemljama. Izostala je adekvatna politika i reagovanje na stalnu organizovanu vjersku, medijsku i političku nacionalističku harangu na Crnu Goru i asimilaciju Crnogoraca u Srbiji. Bez pravog odgovora su uvrede u odnosu na državu Crnu Goru, odluke o povlašćenom statusu crnogorskih studenata koji se izjasne kao Srbi, o referendumu kao ,,otcepljenju“ Crne Gore od Srbije, o izlasku Srbije na more… I bezbroj drugih primjera koji dolaze od političkih i vjerskih poglavara Srbije.



Međudržavne veze u sve globalnijem svijetu funkcionišu kroz bezbroj kolateralnih kanala, ali diplomatiju ne bismo smjeli svesti na protokol i servis za posjete državnih funkcionera. Sposobnost države da upotrijebi sve mogućnosti za svoj prosperitet umnogome zavisi od spretnosti elite da koristi pogodnosti i izbjegava opasnosti kojima je zemlja izložena u geopolitičkim okolnostima. Reklo bi se da je Crna Gora danas u povoljnijem položaju nego nekad da učvrsti identitet, ali je pitanje koliko je i kako to u fokusu ove vlasti.



Mladi ljudi na vlasti su odlikaši koji su se školovali na prestižnim svjetskim univerzitetima, govore jezike i živjeli su neko vrijeme u razvijenim zemljama Zapada. Istina, nijesu poznati kao disidenti, niti izbjeglice zbog opozicionog djelovanja, već kao naši momci koji su se vratili u domovinu i uključili se u političku borbu. Oni su kao kiša pali na zemlju ispošćenu dugom sušom i postali baštovani izniklog zelenila i starog korova. Oni žele da što prije uvedu Crnu Goru u red demokratski uređenih država i bogatih građana. To je hrabro i privlačno. Ali kako i sa kim? Samohvalisanje i opsjenarstvo lakih obećanja, liderska sujeta i pogibeljni kompromisi neće promijeniti stanje, već razbuktati osvetničke strasti.



Dok mladi lideri vode diplomatiju sa Svjetskom bankom, Parizom, Briselom i Vašingtonom, vjerovatno sa ciljem brzog napretka, ostvaruje se paralelna diplomatija njihovih partnera usmjerena na svrstavanje sa Moskvom, Beogradom i Banjalukom. Na strani protivnika crnogorske suverenosti i zagovornika svetosavlja i srpskog sveta, koji su sada u vlasti, je političko iskustvo i lukavstvo.



Pune se zatvori, gomila se hrani odmazdom protiv ranije tužilačke, sudske i političke vlasti. Uvodi se pravda bez suda. Nova vlast tim osvetničkim temama anestezira javnost i svoje partnere uvjeravaju da su prevaziđene teme o identitetu i opasnosti po crnogorsku suverenost, a predano rade na ostvarivanju svojih političkih projekata. Neminovno će doći do sukoba ta dva pravca spoljnopolitičkog opredjeljenja Crne Gore u aktuelnoj vlasti. Da bi mladi pobijedili u tom sučeljavanju biće potrebno da se naoružaju sa više znanja i mudrosti, da ne ignorišu iskustva istorije i da uzdignu sopstveni crnogorski patriotizam do svijesti o sudbini države.



Inače, ako nastave sa đavolom da tikve sade potonuće tikve, a bojim se i Crna Gora.



Stavovi izraženi u ovoj kolumni ne odražavaju nužno uređivačku politiku portala Standard.