Informacioni rat se intenzivira i u Moldaviji. Smještena između Ukrajine i EU, zemlja će krajem septembra održati parlamentarne izbore, i baš kao što je bio slučaj sa prošlogodišnjim pro-EU referendumom i predsjedničkim izborima, ponovo je postala bojište za demokratiju. Samo što ovaj put Rusija pokušava da se umiješa u demokratski proces i naruši povjerenje u pro-EU rukovodstvo koristeći posredničke udruženja na čijem čelu su odbjeli oligarsi Ilan Šor i Irina Vlah.
Nesumnjivo, u pitanju na predstojećim izborima je da li će Moldavija ostati na evropskom putu.
Do sada je think tank Watchdog Moldova identifikovao najmanje 910 različitih naloga na društvenim mrežama, svih zaduženih za širenje ruske propagande. YouTube, TikTok, Facebook, Instagram i Threads puni su sadržaja koji napadaju EU i proces evropske integracije Moldavije. Da ne pominjemo iskrenu podršku koju neki Moldavci imaju za Rusiju – podršku ukorijenjenu u istorijskim, jezičkim, vjerskim i ekonomskim vezama.
Prošlog mjeseca, pro-EU predsjednica Maia Sandu je takođe upozorila da Moskva „orkestrira neviđenu“ kampanju. Njena stranka desnog centra Partija akcije i solidarnosti trenutno vodi u anketama sa 39 odsto, dok pro-ruska Socijalistička partija zaostaje sa nešto manje od 15 odsto. Međutim, veliki broj od 30 odsto birača još uvijek nije odlučio – i ti glasovi će odrediti da li će Moldavija krenuti na Zapad, prema EU i demokratiji, ili na Istok, prema Rusiji predsjednika Vladimira Putina.
Ostajanje na putu ka EU integraciji bi pokrenulo ekonomski razvoj i pokazalo investitorima da se zemlji može vjerovati. Slobodna trgovina i slobodno kretanje roba, usluga i ljudi takođe bi povećali mogućnosti zapošljavanja i ekonomski rast, što bi mnoge Moldavce podstaklo da se vrate kući. Tokom posljednjih 30 godina, zemlja je izgubila oko 1,5 miliona ljudi od ukupno 4,3 miliona stanovnika.
Pored toga, članstvo u EU bi moglo pružiti više uticaja u borbi protiv korupcije. Moldaviji je potreban drastičan raskid sa oligarhijskim praksama – što aktuelna vlada pokušava da sprovede. Ljudi poput Šora i bivšeg predsjednika Demokratske partije Vladimira Plahotnjuka učinili su oligarhijsko zlostavljanje zloglasnim, nakon što su optuženi za nestanak više od jedne milijarde dolara – što je 12,5 odsto BDP-a Moldavije – iz najvećih banaka u zemlji.
S druge strane, destabilizovana Moldavija bi izazvala haos u širem regionu. Zemlja ima značajan strateški značaj za EU, i slično kao Ukrajina, predstavlja tampon zonu između NATO-a i Rusije.
Evropa ima još jedan razlog za brigu: Bez Moldavije, blok bi imao još veći problem sa izbjeglicama. Prema UN-u, od ruske pune invazije na Ukrajinu, zemlja je primila najviše ukrajinskih izbjeglica u odnosu na sopstvenu populaciju.
Pored toga, sigurnost granica EU bi takođe imala koristi od bližih veza sa Moldavijom. Prema Frontexu, Evropskoj agenciji za graničnu i obalsku stražu, granica Rumunije sa Moldavijom veoma je privlačna krijumčarima – misli se na duvan i trgovinu ljudima. A sa zemljama članicama na istoku, uključujući Rumuniju, koje planiraju da podignu poreze na duvan, očekuje se da će podsticaj za krijumčarenje jeftinijih i štetnijih proizvoda rasti. Prema sajtu Stop Contrabanda, koji prati zaplijene cigareta, veliki novac se gubi kroz ovu ilegalnu trgovinu.
Pobjeda pro-EU bloka bi pomogla Moldaviji u borbi protiv ruske dezinformacije i smanjila uticaj Kremlja u zemlji. Već nekoliko godina, Moldavija pokušava da unaprijedi svoj sistem sajber odbrane uz pomoć EU – poduhvat u kojem je Rumunija posebno podržavajuća, s obzirom na bliske istorijske veze između dviju zemalja. U međuvremenu, Danska, koja je u julu preuzela rotirajuće predsjedništvo Savjeta EU, aktivno podržava pristupanje Moldavije EU i pružiće značajnu finansijsku pomoć kroz Kopenhagen Instrument za predpristupnu podršku.
Preporučeno
Dakle, sada je lopta na strani Moldavije – i ulog ne može biti veći. Pro-ruski glas bi odmah zaustavio EU ambicije zemlje. A kao što nam istorija iznova pokazuje, kad Rusija nešto uhvati, rijetko to pušta.
Video