Državna revizorska institucija je objavila Izvještaj o reviziji „Uspješnost sprovođenja politike zaštite životne sredine u Crnoj Gori – bespravna (prekomjerna) sječa šuma“ nakon što je sprovela reviziju uspješnosti sprovođenja politike zaštite životne sredine u Crnoj Gori – bespravna (prekomjerna) sječa šuma, ističe se u saopštenju.

Nadležni Kolegijum DRI, koji je rukovodio predmetnom revizijom, u sastavu dr Branislav Radulović (senator-rukovodilac Kolegijuma) i Zoran Jelić (predsjedavajući Senatom-član Kolegijuma), ocijenio je da realizacija aktivnosti koje su sprovodili nadležni organi u cilju sprečavanja bespravne sječe šuma nije bila uspješna, dodaju u DRI.

DRI je, na bazi sprovedene revizije, ocijenila da je institucionalni odgovor na bespravnu sječu šuma fragmentaran, bez jasnih mehanizama kontrole, izvještavanja i koordinacije, sa identifikovanim slabostima u upravljanju i borbi protiv bespravnih aktivnosti u šumarstvu, naglašavaju u DRI.

Analizom zvaničnih podataka o sječama šuma u Crnoj Gori za period 2017–2024. godine, koji su dostavljeni od strane Uprave za gazdovanje šumama i lovištima, utvrđeno je da se isti ne mogu uzeti kao tačni jer nedostaje pouzdan i nezavisan nadzor, pa se zvanični podaci o količini sječe šume ne mogu uzeti kao pouzdani, navodi se u saopštenju.

Uprava za gazdovanje šumama i lovištima nema odgovarajući monitoring i digitalne alate za praćenje, pa je stoga teško potvrditi da trenutni nivo iskorišćenja jeste stvarno održiv. U cilju dobijanja referentnih pokazatelja, DRI se obratila Evropskoj svemirskoj agenciji (ESA) koja je zadužila GeoData d.o.o. (Mađarska) da, koristeći ESA program Copernicus i satelitske snimke Sentinel, izradi Izvještaj o monitoringu bespravne sječe i obešumljavanja u Crnoj Gori, primjenom AC/DC-EO tehnologije, navode u DRI.

Povezani članci

Ekonomija

KANKARAŠ DOSTAVIO DOKAZE: Rajković manipuliše, zakon ne sprečava da koncesionari i privatnici nesmetano koriste šume

Politika

Godišnji Izvještaj DRI: Od 64 mišljenja samo 11 pozitivnih

Ekonomija

Prioritet DRI: Poštovanje međunarodnih principa nezavisnosti vrhovnih revizorskih institucija za ispunjenje završnih mjerila u poglavlju 32

Prema podacima iz predmetnog Izvještaja, u periodu 2021–2024. godine zabilježeno je smanjenje šumskih površina od ukupno 587,1 km², što, primjenom iznosa prosječne zapremine drvne mase od 160 m³/ha (koliko je iznosila prema podacima inventure šuma iz 2011. godine), odgovara količini od 9.393.600 m³, ističu u DRI.

Prema zvaničnim podacima Uprave za gazdovanje šumama i lovištima, u periodu 2021–2024. godine evidentirana je ukupna sječa šuma u obimu od 2.117.310 m³. Iako se podaci dobijeni procjenom ne mogu tretirati kao potpuno precizni i konačni, razlika između ovih procjena i zvanično prijavljenih podataka ukazuje na značajnu nepodudarnost, ističe se u saopštenju.

Ovako značajna odstupanja ukazuju na potrebu za detaljnijom analizom uzroka, uključujući mogućnost postojanja dodatno neregistrovanih sječa, metodološke razlike u prikupljanju podataka, prirodne poremećaje koji nijesu evidentirani kao sječe, kao i moguće nedostatke u sistemu evidentiranja i praćenja šumskih resursa, naglašava se u saopštenju.

Nedostatak ažurirane nacionalne šumarske politike, nepostojanje ključnih institucionalnih mehanizama za sprovođenje zakona, kao i slabosti u planiranju, nadzoru i kaznenoj politici, predstavljaju ozbiljnu prepreku za efikasnu i koordinisanu akciju protiv bespravne i prekomjerne sječe, ugrožavaju održivo gazdovanje šumama i smanjuju efikasnost zaštite šumskih resursa, dodaju iz DRI. Neusvajanje nove strategije, izostanak strateške procjene uticaja i kašnjenje u institucionalnim reformama ukazuju na nedovoljan kapacitet državne uprave da upravlja šumskim bogatstvom, u skladu sa principima održivosti, zakonitosti i evropskih standarda.

Visok udio krivičnih prijava protiv nepoznatih počinilaca i veća učestalost krivičnih djela u državnim šumama u odnosu na privatne, ukazuju na ozbiljne sistemske nedostatke u nadzoru, otkrivanju i sankcionisanju, te zahtijevaju izmjene u zakonodavnom i institucionalnom pristupu. Implementacija Akcionog plana za borbu protiv bespravnih aktivnosti u šumarstvu za period 2019–2021. godine bila je ograničena, a nakon toga nije uspostavljen novi strateški okvir, navodi se u saopštenju.

Iako su naknadno preduzete određene mjere na osnovu zaključaka Nacionalnog savjeta za borbu protiv korupcije (2023. godine), njihova realizacija je bila parcijalna, dodaju iz DRI.

DRI je Vladi Crne Gore, Ministarstvu poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva i Upravi za gazdovanje šumama i lovištima, izdala 20 preporuka, koje su usaglašene sa subjektima revizije i koje su usmjerene na unaprjeđenje upravljanja i gazdovanja šumama Crne Gore. DRI je ukazala na potrebu hitnog normativnog i institucionalnog unapređenja sektora šumarstva, na način da Vlada Crne Gore treba, bez odlaganja, da donese Nacionalnu šumarsku politiku i Strategiju razvoja šumarstva, s obzirom na zastarjelost postojećih strateških dokumenata i izražene izazove u gazdovanju šumama, ističe se u saopštenju.

Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede treba da jasno definiše mjere i indikatore za borbu protiv bespravne sječe, uključujući jačanje inspekcijskih kapaciteta, digitalni nadzor i kontrolu lanca snabdijevanja, dodaju iz DRI.

Neophodno je uspostaviti praksu strateške procjene uticaja za sve nove planske dokumente, kao i hitno osnovati privredno društvo za gazdovanje šumama, uz prenos nadležnosti i obezbjeđenje kadrovskih i tehničkih kapaciteta. Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede preporučeno je da razvije sistem monitoringa šuma u skladu sa praksama EU, te da inicira izmjene institucionalnog okvira kako bi inspekcija za šumarstvo postala funkcionalno nezavisna, ističe se u saopštenju.

Uprava za šume treba da izradi Akcioni plan za sprječavanje bespravnih aktivnosti, koji mora biti zasnovan na realnoj procjeni kapaciteta i jasno definisanim mjerama i odgovornostima, dodaju u DRI. Uprava za gazdovanje šumama i lovištima i/ili privredno društvo koje gazduje šumama treba da obezbijedi dosljedno planiranje, kontrolu i realizaciju etata, unaprijedi evidenciju o sječi, smanji praksu višestrukih ulazaka u ista odjeljenja, te pojača nadzor nad sprovođenjem Pravilnika i očuvanjem šumskog reda, navodi se u saopštenju.

Takođe, ugovori o izvođenju radova moraju sadržati precizne obaveze o poštovanju ekoloških standarda, ističu u DRI. U slučaju nastavka neefikasnosti sistema zaštite, preporučeno je da Vlada razmotri uvođenje moratorijuma na sječu u najugroženijim područjima.

Ključno je i povećanje kapaciteta za identifikaciju počinilaca bespravnih aktivnosti kroz savremene tehnologije i jaču saradnju sa nadležnim institucijama. Zbog značaja nalaza utvrđenih revizijom, Izvještaj o reviziji se dostavlja na upoznavanje Nacionalnom savjetu za održivi razvoj, Nacionalnom savjetu za borbu protiv korupcije, Odboru za turizam, poljoprivredu, ekologiju i prostorno planiranje Skupštine Crne Gore i Vrhovnom državnom tužilaštvu, zaključuje se u saopštenju.