To, pored ostalog, pokazuje izvještaj Freedom House “Nacije u tranziciji 2023” koji se odnosi na 29 evropskih i azijskih država. Crna Gora svrstana je u hibridne režime.

Saradnik na Fakultetu političkih nauka Marko Savić kaže da je se političke elite, nakon promjena koje su najavljene kao revolucionarne, nijesu bavile suštinom – izgradnjom institucija.

“Ako je neko mislio da su se desile revolucionarne promjene nakon 2020. možda je taj utisak mogao da stekne iz unutrašnjosti, zbog višedecenijske vladavine DPS-a i njegovih partnera. Međutim, to ne znači i suštinske, strukturne promjene. Ne može se očekivati da se isključivo promjenom političke elite, tek tako, čarobnim štapićem ili “paf-paf” metodologijom završe i strukturne stvari. Političke elite se nakon promjena, koje najavljene kao revolucionarne, nijesu bavile suštinom – izgradnjom institucija,” kaže Savić za televiziju E.

Objašnjava da izvještaj Freedom House, u kojem je Crna Gora opisana kao tranzicioni ili hibridni režim, u političkoj teoriji znači da se država već duži niz godina svrstava u grupu kompetitivnog režima, autoritarizma.

“To, u društvenoj zbilji znači da postoje određeni elementi demokratije, poput velikog broja političkih aktera, koje imaju slobodno i široko polje za kompeticiju u okviru izbora. Ali, to ne doprinosi suštinskim, strukturnim promjenama u društvu. Određeni autoriteti se ne dovode u pitanje, kao ni isticanje određenih organizacija, koje dijelu stanovništa daju mnogo više za pravo u odnosu na druge”, kaže Savić.

To što je Crna Gora u izvještaju Freedom House svrstana između demorkatije i autorkatije u najvećem dijelu se odnosi na, kako kaže, nefunkcionalnost demokratskih institucija.

“Taj dio u izvještaju odnosi se na pokušaje usvajanja određenih zakona i uvlačenje određenih rješenja u pravni sistem, a za koja se i bez mišljenja Ustavnog suda ili Venecijanske komisije, zna da su protivna međunarodnom pravu, Ustavnom poretku, da se kose sa zakonodavstvom u Crnoj Gori. To su sve pokazatelji da se pokušavaju nametnuti autoriteti koji se ne smiju dovesti u pitanje. Ti autoriteti u društvu obesmišljavaju borbu većeg broja aktera, koji bi trebalo da imaju podjednake šanse, da se bore za određenu političku ideju”, upozorava Savić.

Govoreći o terminu ciklični režimi, još jednom koji se koristi kada se objašnjavaju hibridni ili tranzicioni režimi, Savić kaže da je riječ o proliferaciji političkih aktera u Crnoj Gori.

“To nužno ne dovodi do povećanja alternativnih ideja, odnosno rješenja za razrješenje različitih pravnih i političkih i društvenih kriza. To je jasno percipirano izvještajem Freedom Housa. Bez obzira što postoji veliki broj političkih aktera, oni se među sobom razlikuju, odnosno, na suprotnim su stranama. Rekao bih da, zapravo, funkcionišu na ustaljenim društvenim i političkim podjelama koje u prvi plan žele da istaknu etničke razlike i jednu vrstu etničkog sukobljavanja u Crnoj Gori. Unutar samih partija vrlo često imamo cijepanja, nemamo transparentnost donošenja odluka. To je ciklični krug na osnovu kojeg se u izvještaju percipira da je do suštinskih promjena veoma teško doći,” zaključio je Savić.