Nova struktura Evropske komisije neće biti polno izbalansirana jer će imati sastav sa 16 muškaraca 11 žena, piše RSE.
Broj žena bi bio barem za jedan manji, da Slovenija u posljednjem trenutku, nije zamijenila ime kandidata i predložila novo žensko ime za komesarku.Do posljednjeg trenutka nije bilo izvjesno dali će Fon der Lajen biti u stanju da predstavi sva imena jer je slovenački parlament odbijao da zakaže saslušanje za potvrđivanje svoje kandidatkinje Marte Kos, u jeku tekućeg spora između vlade i opozicije.
Prvi razlog za odlaganje predstavljanja nove strukture Evropske komisije bili su sporovi u Sloveniji. Međutim, drama koja je uslijedila u ponedeljak 16. septembra, izazvala je nove tenzije.
Francuski evropski komesar Thierry Breton podnio je ostavku, optuživši Uruslu fon der Lajen da ga potkopava. Breton je do tog datuma bio kandidat za budućeg komesara iz Francuske i bio bi to drugi njegov mandat.
“Prije nekoliko dana, u posljednjem dijelu pregovora o sastavu budućeg Koledža, tražili ste od Francuske da povuče moje ime — iz ličnih razloga o kojima ni u jednom slučaju niste direktno razgovarali sa mnom”, napisao je Breton u pismu Fon der Lajen, koje je objavio na mreži X.
Nepsoredno nakon njegove ostavke, uslijedilo je saopštenje iz Pariza o novom kandidatu.
Jelisejska palata je obavijestila da je ime muškog komesara zamijenila sa drugim muškim kanidatom.
Stephane Sejourne, odlazeći ministar inostranih poslova je novi kandidat za evropskog komesara iz Francuske.
Novi/stari komesari među kojima je i veteran koji dobijaju peti mandat
Lista nominovanih ima i imena koja su već poznata za EK budući da su već vršili ove funkcije, uključujući i samu Fon der Lajen koja će u još jednom mandatu voditi izvršnom institucijom Evropske unije.
Među imenima postojećih komesara je Dubravka Šuica iz Hrvatske, kojoj će ovo biti drugi mandat, Oliver Varhelyi (Varhelji) iz Mađarske, kao i Wopke Hoekstra (Vopke Hukstra) iz Holandije.
Među imenima starih, odnosno, novih komesara se nalaze i oni koji se smatraju veteranima u Evropskoj komisiji, poput Valdisa Dombrovskog kojem će ovo biti treći mandat u EK, kao i Maroš Sevćović iz Slovačke kojem će ovo biti čak peti mandat.
Portfelj spoljne politike i proširenje najavažniji za region
Za region Zapadnog Balkana, portfelj proširenja i spoljne politike predstavljaju posebnu važnost.
Cijeli region pripada grupi proširenja a ovo će biti fokus prioriteta buduće Evropske komisije, kako je obećala Ursula fon der Lajen.
Optimisti ne isključuju mogućnost da, tokom mandata buduće Evropske komisije (2024-2029), barem jedna zemlja iz regiona zaključi pristupne pregovore i približi se članstvu.
Ursula fon der Lajen je potvrdila da će u novoj Komisiji postojati namjenski komesar za proširenje.
Prije rata u Ukrajini, dio procesa proširenja je bilo sedam država: Albanija, Bosna i Hercegovina, Crna Gora, Sjeverna Makedonija, Srbija, Kosovo i Turska.
Sa obzirom da je sad u procesu proširenja čak deset država, jer su tu obuhvaćene države iz Istočnog partnerstva (Ukrajina, Gruzija i Moldavija), to je sada postao važan resor u Evropskoj komisiji. Shodno tome i zanimanje je puno veće nego što je bilo na početku prvog mandata Fon der Lajen, 2019. godine.
Proširenje pripalo najmanje iskusnoj kandidatkinji
Marta Kos iz Slovenije je imenovana za komesarku za proširenje EU.
Njena biografija se ne poklapa u potpunosti sa izjavama Fon der Lajen da će nova struktura njene Komisije imati profesinalna lica sa ozbiljnim politčkim iskustvom.
Fon der Lajen je govoreći pred novinarima, 5. septembra rekla da su novoj komisiji potrebni kompetenti ljudi.
“A kompetencija znači visoko političko iskustvo, iskustvo izvršne vlasti. Na primjer, bivši premijeri ili bivši ministri ili zamjenici ministara, ili barem visoko diplomatsko iskustvo ili visoki rad u evropskim institucijama”, rekla je tada predsjednica EK.
Marta Kos je više od jedne dekade u privatnom biznisu. Radi se o osobi koja je stručnjakinja za komunikacije i menadžment.
Ranije je bila ambasadorke Republike Slovenije u Njemačkoj i Letoniji, a kasnije i Švajcarskoj i Lihtenštajnu.
Karijeru je započela kao novinarka na Slovenačkoj nacionalnoj radio-televiziji, uključujući niz godina kao dopisnica u Njemačkoj. Odatle je Kos prešla u Vladu Republike Slovenije kao direktorica Ureda za odnose s javnošću i medije i bila portparol Vlade.
Kaja Kallas na čelu evropske diplomatije
Portfelj viskog predstavnika EU za zajedničku spoljnu politiku i bezbjednost je takođe važan za region. U ovaj potfelj potpada usklađivanje spoljne politike, uključujući i sankcije Rusiji. Takođe se radi o poziciji koja će se direktno baviti procesom normalizacije odnosa Srbije i Kosova.
Donedavna premijerka Estonije, Kaja Kallas je u junu ove godine, dobila saglasnost lidera da naslijedi funkciju Josepa Borrella za buduću šeficu evropske diplomatije.
Kaja Kallas je od 2021. vodila vladu Estonije, i prva je žena na toj poziciji u ovoj zemlji. Njen otac je Sim Kallas, bivši premijer Estonije. Sim Kallas je takođe bio evropski komesar za transport između 2010-2014. godine.
Prije nego što je postala premijerka, Kallas je bila članica Evropskog parlamenta u periodu između od 2014. do 2018. godine.
Kallas je u julu ove godine podnijela ostavku na mesto šefice vlade Estonije, nakon što je mjesec dana ranije dobila potvrdu da će biti buduća visoka predstavnica EU za zajedničku spoljnu politiku i bezbjednost.
Slijedi potvrda Evropskog parlamenta
Konačni pečat za imenovanje novih komesara daje Evropski parlament nakon saslušanja u određenim odborima, u zavisnosti od resora koji će im biti dodijeljen.
Svaki odbor ocjenjuje stručnost kandidata i šalje je predsjedniku parlamenta.
Potvrda za komesare zahtijeva apsolutnu većinu Evropskog parlamenta, što podrazumijeva 50 odsto plus jedan.
Ukoliko kandidat ne dobije potreban broj glasova, države članice moraju da predlože drugog kandidata, i to u roku od mjesec dana.
Negativna ocjena može navesti kandidate da se povuku iz procesa, kao što se već dešavalo.
Poslije izbora 2019. godine, Evropski parlament je odbio dvije kandidature za evropske komesare i tada su evroposlanici tražili od predsjednice Evropske komisije Fon der Lajen da izađe sa novim imenima.
Lista budućih komesara i predloženi porfelji:
Magnus Brunner – Unutrašnji poslovi i migracije
Država: Austrija
Prethodna funkcija: Ministar finansija
Hadja Lahbib – Humanitarna pomoć i upravljanje krizama
Država: Belgija
Prethodna funkcija: Ministarka inostranih poslova
Ekaterina Zaharieva – Startapovi, istraživanje i inovacije
Država: Bugarska
Prethodna funkcija: Evropska zastupnica
Dubravka Šuica – Mediteran (drugi mandat u Evropskoj komisiji)
Država: Hrvatska
Prethodna funkcija: Evropska komesarka za demokratiju i demografiju
Costas Cadis – Ribarstvo i okeani
Država: Kipar
Prethodna funkcija: Ministar za zdravlje, obrazovanje i kulturu, poljoprivrede i životne sredine
Jozef Sikela – Međunarodna partnerstva
Država: Češka Republika
Prethodna funkcija: Ministar industrije i trgovine
Dan Jørgensen – Stanovanje
Država: Danska
Prethodna funkcija: Ministar za razvojnu saradnju i globalnu klimatsku politiku
Kaja Kallas – Visoka predstavnica za zajedničku spoljnu politiku i bezbjednost
Država: Estonia
Prethodna funkcija: Premijerka Estonije
Henna Virkkunen -Izvršna potpredsjednica za tehnološki suverenitet, bezbjednost i demokratiju
Država: Finska
Prethodna funkcija: Zastupnica u Evropskom parlamentu
Stephane Sejourne – Izvršni potpredsjednik za prosperitet i industrijsku strategiju
Država: Francuska
Prethodna funkcija: Ministar inostranih poslova
Ursula gon der Lajen – Predsjednica EK (drugi mandat)
Država: Njemačka
Prethodna funkcija: Predsjednica Evropske komisije
Apostolos Tzitzikostas – Održivi transport i turizam
Država: Grčka
Prethodna funkcija: Guverner Centralne Makeodnije
Olivér Várhelyi – Zdravlje i dobrobit životinja (drugi mandat)
Država: Mađarska
Prethodna funkcija: Evropski komesar za susjedstvo i proširenje
Michael McGrath (Majkl MkGrat) – Demokratija, pravda i vladavina prava
Država: Irska
Prethodna funkcija: Ministar finansija
Raffaele Fito – Izvršni potpredsjednik za koheziju i reforme
Država: Italija
Prethodna funkcija: Ministar za Evropu
Valdis Dombrovskis – Ekonomija i produktivnost, implementacija i pojednostavljenje (treći mandat)
Država: Letonija
Prethodna funkcija: Izvršni potpredsjednik Evropske komisije za privredu koja radi za ljude/Evropski komesar za trgovinu
Andrius Kubilius – Odbrana
Država: Litvanija
Prethodna funkcija: Zastupnik u Evropskom parlamentu
Christophe Hansen – Poljoprivreda i hrana
Država: Luksemburg
Prethodna funkcija: Evropski zastupnik
Glenn Micallef – Međugeneracijska pravednost, omladina, kultura i sport
Država: Malta
Prethodna funkcija: Savetnik za EU premijera Malte
Wopke Hoekstra – Klima (drugi mandat u EK)
Država: Holandija
Prethodna funkcija: Evropski komesar za klimatske akcije
Piotr Serafin – Budžet
Država: Poljska
Prethodna funkcija: Poljski ambasador pri EU
Maria Luís Albuquerque – Finansijske usluge
Država: Portugal
Prethodna funkcija: Članica nadzornog odbora Morgan Stanley Europe i savjetodavnih odbora nekoliko portgalskih univerziteta
Roxana Minzatu – Izvršna potpredsjednica za ljudske resurse, vještine i spremnost
Država: Rumunija
Prethodna funicija: Evropska zastupnica
Maroš Šefčovič -Trgovinska i ekonomska bezbjednost (peti mandat)
Država: Slovačka
Prethodna funkcija: Izvršni potpredsjednik Evropske komisije za Evropski zeleni dogovor/evropski komesar za međuinstitucionalne odnose
Marta Kos – Proširenje EU
Država: Slovenija
Prethodna funkcija: Bivša ambasadorka Slovenije u Njemačkoj i Švajcarskoj
Teresa Ribera – Izvršna potpredsjednca za čistu, pravednu i konkurentnu tranziciju
Država: Španija
Prethodna funkcija: Vicepremijerka Španije i ministarka za ekološku tranziciju
Jesika Roswall – Životna sredina, otpornost na vodu i konkurentna kružna ekonomija
Država: Švedska
Preporučeno
Prethodna funkcija: Ministarka za EU pitanja
Video