Posljednji IN4S-ov „ispad“ sa jerejem Femićem ipak je – nakon pisanja Pobjede i ukazivanja na tekst „Ujedinjenje ili ukrajinizacija“ u kojem se poziva na nestajanje naroda (osim srpskog) i tvrdi da je Crna Gora nastala na antidržavnim elementima, te da krv traži novu krv – „probudio“ Više državno tužilaštvo u Podgorici.
Gotovo 15 godina se sa internet adrese IN4S bezprizorno šire govor mržnje i dezinformacije, slave i veličaju ratni zločini i zločinci, što je strogo kažnjivo po Krivičnom zakoniku Crne Gore, šire dezinformacije i posebno ruska propaganda od početka agresije na Ukrajinu.
Jedan od osnivača internet stranice i istoimene nevladine organizacije – IN4S, koju je Stejt department u svojim izvještajima označio dijelom mreže ruskog propagandnog sistema, je rektor Univerziteta Crne Gore Vladimir Božović koji je na tu poziciju došao za vrijeme 42. Vlade Zdravka Krivokapića, a glavni i odgovorni urednik, kako se sam godinama predstavlja, Gojko Raičević.
Država sve vrijeme nalazi razne administrativne izgovore kako ne bi sankcionisala ovakvo djelovanje ili ga prosto ignoriše.
Portal IN4S nije registrovan kao medij u Crnoj Gori, na sajtu stoji lažna adresa na Kubi, tekstovi koji se objavljuju su najčešće nepotpisani, dok su podaci o vlasniku domena zaštićeni uslugom privatnosti. Sve to je „nadležnim organima“ do sada služilo kao izgovor da ne procesuiraju mnogobrojne tužbe i prigovore na rad ove opskurne propagandne platforme, jer navodno nijesu u saznanju ko stoji iza nje.
Posljednji IN4S-ov „ispad“ sa jerejem Femićem ipak je, nakon pisanja Pobjede i ukazivanja na tekst „Ujedinjenje ili ukrajinizacija“ u kojem poziva na nestajanje naroda (osim srpskog) i tvrdi da je Crna Gora nastala na antidržavnim elementima, te da krv traži novu krv i da je jedini put da se izbjegne ukrajinizacija – ujedinjenje, „probudio“ Više državno tužilaštvo u Podgorici.
Ono je, kako je saopšteno Pobjedi, samoinicijativno formiralo predmet, koji se nalazi u fazi izviđaja i dalo nalog Upravi policije za prikupljanje potrebnih obavještenja. Nakon što budu prikupljeni svi traženi podaci i dokazi, tužilaštvo će izvršiti njihovu analizu i donijeti odluku u predmetu, rečeno je iz te institucije.
Pitanja Pobjede da li je do sada to tužilaštvo dobijalo prijave protiv ovog portala zbog širenja govora mržnje i sličnih djela, koliko ih je, koji su slučajevi konkretno u pitanju, kakav je njihov status, te što se i kako konkretno preduzimalo, ostala su bez odgovora.
Bez odgovora su ostala i pitanja Pobjede upućena osnivaču IN4S-a, rektoru Božoviću:
Uzevši u obzir da se IN4S ni na koji način nije ogradio od stavova koje je autor Femić iznio u tekstu, interesuje nas da li ste Vi, kao i medij u kojem ste suvlasnik, saglasni sa pomenutim stavovima?
Da li smatrate da stavovi jereja SPC, od kojih se nije ogradila ni Mitropolija crnogorsko-primorska, predstavljaju atak na građanski karakter društva i, praktično, obnavljanje opasne „ideologije krvi i tla“?
Ako je ćutanje znak odobravanja, poruka je više nego jasna.
Ono što je poznato javnosti je slučaj iz decembra prošle godine kada je ovaj opskurni portal u tekstu koji je obilovao govorom mržnje na nacionalnoj i vjerskoj osnovi prouzrokovao salvu najprimitivnijih uvreda i poziva na nasilje prema glavnoj urednici portala Standard Jasmini Muminović i njenom zamjeniku Samiru Rastoderu.
Sa portala IN4S, koji u Crnoj Gori djeluje ilegalno i nezakonito, prijećeno je smrću i predsjedniku Hrvatske građanske inicijative Adrijanu Vuksanoviću. Pobjedi nikada iz Osnovnog, Višeg i Vrhovnog državnog tužilaštva nije odgovoreno da li su preduzimali korake po tom pitanju.
Ovaj portal je, na primjer, u martu prošle godine objavio i rođendansku čestitku osuđenom ratnom zločincu Ratku Mladiću koja, kako je tada za Pobjedu ocijenila izvršna direktorica Akcije za ljudska prava Tea Gorjanc-Prelević, izaziva podstiče mržnju po osnovu nacionalne pripadnosti što je u Crnoj Gori zabranjeno i Ustavom i Krivičnim zakonikom i Zakonom o javnom redu i miru.
Ona je tada naglasila da u toj organizaciji očekuju od državnog tužilaštva da reaguje u svakom takvom slučaju. Tužilaštvo tada nije reagovalo.
Sa stranica IN4S-a su se tokom trajanja protesta pod sloganom „Ima nas“, koji su organizovani krajem prošle godine zbog usvajanja ustavno spornih izmjena Zakona o predsjedniku, demonstranti u nepotpisanim tekstovima nazivali fašistima, švercerima i udbašima.
Osim gomile slučajeva direktnog kršenja crnogorskih zakona, od početka ruske agresije na Ukrajinu IN4S funkcioniše i kao platforma za širenje ratne propagande Kremlja. Iako je tadašnja ministarka zadužena za medije Tamara Srzentić poručila da „ne smijemo dozvoliti da se u Crnoj Gori šire dezinformacije i propaganda kojom se pokušava opravdati napad na Ukrajinu“, ništa po ovom pitanju nije urađeno.
Istog dana kada se oglasila ministarka Srzentić, Demokratska partija socijalista je tražila od Agencije za elektronske komunikacije i poštansku djelatnost (EKIP) da blokira internet domen in4s i da, shodno odluci EU, obustavi distribuciju medija koji šire manipulacije Kremlja.
Direktor EKIP-a Darko Grgurović u odgovoru je poručio da je Agencija stanovišta da svaki govor mržnje, propagiranje rata ili podstrekivanje na nasilje ili vršenje krivičnog djela, propagiranje rasne, nacionalne i vjerske mržnje ili diskriminacije, treba suzbijati, ali da ovlašćenje za to ima samo sud u skladu sa Ustavom. Međutim, Crna Gora je u sklopu uvedenih sankcija prema Rusiji, bez odluka sudova, suspendovala, na primjer, emitovanje programa ruskih televizijskih programa Russia Today i Sputnjik.
U specijalnom izvještaju američkog Stejt departmenta IN4S je označen kao dio takozvanog propagandnog ekosistema ruske kampanje dezinformacija. Prema tom izvještaju, ovaj portal je partner medijske mreže Južni front (SouthFront), a među onima koji stoje iza većeg broja ruskih propagandnih medijskih stubova su imena nekih od aktera uključenih u pokušaj državnog udara u Crnoj Gori u oktobru 2016. poput Konstantina Malofejeva i Leonida Rešetnjikova.
Gojko Raičević, koji slovi za glavnog i odgovornog urednika IN4S-a, je i ovlašćeno lice u istoimenoj nevladinoj organizaciji koja je osnovana još 2009. godine, a prema podacima iz registra NVO pored njega je među osnivačima i sadašnji rektor Univerziteta Crne Gore, i predsjednik Matice srpske, Vladimir Božović.
Božović važi za ključnog čovjeka ruskih i srpskih operacija sračunatih na pretvaranje Crne Gore u dio „srpskog sveta“, a njegov govor sa jedne konferencije u Beogradu iz 2015. godine dospio je u fokus javnosti nakon što je postao rektor Univerziteta.
U tom govoru Božović poručuje da je „kulturno osvajanje temeljnije“, te da je „najvitalniji proruski društveni organizam u Crnoj Gori Srpska pravoslavna crkva“.
” To je ogromni potencijal koji Rusija nije iskoristila. Ako Rusija želi Crnu Goru u zoni svog budućeg uticaja mora uzeti aktivnije učešće u budućim političkim dešavanjima, a prije svega pokušaju da se zaštiti taj najvitalniji subjekt na koji se može osloniti, a to je SPC”, kazao je tada Božović.
Obustava finansiranja iz javnog sektora čeka novi zakon
Od kada su upravljanje elektro-energetskim sektorom preuzeli kadrovi Demokratskog fronta i Demokrata, kompanije iz grupe Elektroprivrede Crne Gore, prvenstveno EPCG i CEDIS, uplatile su, sudeći po reklamama objavljenim na IN4S-u, značajna sredstva ovom portalu.
Međutim, taj podatak je nepoznat jer EPCG i CEDIS ne dostavljaju podatke za Izvještaj o transparentnosti finansiranja medija iz javnih prihoda koji godišnje priprema i objavljuje Direktorat za medije Ministarstva kulture i medija.
U posljednjem izvještaju za 2021. godinu, koji je objavljen prošlog juna, podataka od ove dvije kompanije nema, a portal IN4S se pominje samo u jednoj koloni. Opština Kotor je ovom portalu tokom 2021. uplatila 3.600 eura za oglašavanje.
Zakonom o medijima, između ostalog je propisana obaveza organima javnog sektora, ali i medijima da dostavljaju podatke o dodjeli, odnosno dobijanju sredstava po osnovu javnih usluga i po osnovu oglašavanja i drugih ugovorenih usluga.
Početkom prošle godine, govoreći o transparentnosti oglašavanja u medijima, direktor Direktorata za medije Neđeljko Rudović je rekao da imaju probleme sa prikupljanjem podataka od subjekata javnog sektora i ukazao na važnost toga da su u obavezi da prikažu koliko su novca primili mediji, a koliko je dao javni sektor.
Rudović je tada rekao da će se oni koji ne dostave ove informacije suočiti sa kaznenim odredbama iz Zakona o medijima. Međutim, sudeći prema izvještaju, organi i privredna društva javnog sektora pokazali su kritično nizak nivo transparentnosti, pa je od njih 663, izvještaje dostavilo svega 60.
Rudović je juče na pitanja Pobjede da li su državne kompanije, među kojima i CEDIS i EPCG ove godine, s obzirom da su imale obavezu da to učine do kraja marta, dostavljale podatke o oglašavanju na medijima, te da li je neko od 600 organa javne uprave i privrednih subjekata kažnjen zbog prethodne netransparentnosti kazao da se ove godine „popravilo stanje“ i da imaju mnogo više izvještaja.
U vezi sa činjenicom da se EPCG i CEDIS i dalje reklamiraju na IN4S-u, Rudović je Pobjedi kazao da prema važećem zakonu oglašavanje na neregistrovanim medijima nije nezakonito.
Preporučeno
“Zato u nacrtu novog zakona o medijima predviđamo da se organi javnog sektora, i državna preduzeca više ne mogu oglašavati u tim medijima, niti uplaćivati donacije”, kazao je kratko Rudović uz obrazloženje da se nalazi van zemlje i obećanje da će dati detaljnije odgovore naredne sedmice.
Video