Iz Ministarstva prosvjete, nauke i inovacija kazali su Pobjedi da je Izvještaj EK dodatan motiv da se nastave reformski procesi u oblasti obrazovnog sistema.
“Ministarstvo će u narednom periodu poseban fokus staviti na unapređenje kvaliteta inkluzivnog obrazovanja na svim nivoima, kao i na depolitizaciju obrazovnog sistema, kako bismo svi zajedno gradili bolji, kvalitetniji i podsticajniji ambijent za naše mlade”, naveli su oni.Predsjednik Prosvjetne zajednice, koja dugo prati tok obrazovanja, prof. Petar Špadijer kaže Pobjedi da je političko zapošljavanje višegodišnji problem obrazovnog sistema.
“No, ovo vidim kao krupni problem jednog društva ogrezlog u zloupotrebama i banalizovanju većine političkih strategija, ciljeva i ideja, pa tako ni sistem obrazovanja nije imun na ovaj problem”, naveo je Špadijer.
On ističe da u Izvještaju Evropske komisije koji se odnosi na obrazovanje ohrabruje dio koji navodi da je povećan broj objekata koji se rekonstruišu, da se povećavaju prostorni kapaciteti koji su do sada bili veliki problem. Izdvaja i važnost toga što je uvećan broj djece u predškolskom obrazovanju, posebno romske i djece s invaliditetom.
“Izdvajanja za obrazovanje se povećavaju za 20 odsto. Najveći dio ovih izdvajanja odnosi se na plate, ali se u Izvještaju ne vidi da li je i koliko sredstava obezbijeđeno za nastavna pomagala i sredstva, koja su u većini škola na vrlo skromnom nivou. Opet, ohrabrujuće zvuči i činjenica da je budžet za profesionalni razvoj nastavnika osam puta veći”, naveo je Špadijer.
Sve manje romske djece u klupama
U Izvještaju je notirano da je upis u predškolske ustanove porastao na 78 odsto, a prosjek u EU 2022. godine bio je 92,5 odsto.
U evropskom dokumentu je, takođe, navedeno da je broj romske djece u vrtićima povećan za 11 odsto, a obuhvat djece sa smetnjama u razvoju za manje od jedan odsto.
Ukazano je, međutim, na problem što je broj romske djece u osnovnim i srednjim školama opao za četiri, odnosno devet odsto. Navedeno je da je na sjeveru nužno uložiti više napora da se obezbijedi dostupno i kvalitetno obrazovanje za ugrožene grupe.
“Brine činjenica da je broj upisane romske djece u padu i na nivou osnovnog i na nivou srednjeg obrazovanja. Ova činjenica mora da obaveže državu na kontinuirano praćenje obrazovanja romske djece i reagovanje „u hodu“, kaže Špadijer.
Evropa zabilježila i loše PISA rezultate
Dodaje i da Izvještaj Komisije registruje i loše rezultate naših učenika na PISA testiranjma, što je, kako kaže Špadijer, prethode godine bio lajt-motiv i bolna rana svih diskusija o obrazovanju u zemlji.
“Jasno je da ovi rezultati moraju biti jedan od markantnih orijentira kuda naše obrazovanje mora da se kreće”, rekao je profesor.
Dodaje da iako su ekološke teme inkorporirane u većinu školskih predmeta, zapaža se odsustvo ozbiljnijeg promovisanja „zelenih strategija“.
“Činjenica je da su ekološke teme često prisutne u našim učionicama, ali većina tih tema obrađuje se na teorijskom ili promotivnom nivou, bez aktivne praktične primjene”, rekao je on.
U dokumentu EK podvučeno je i da Crna Gora ostaje posvećena napretku u oblasti digitalnog obrazovanja, a naglasak se stavlja na razvoj digitalnih kompetencija, zasnovanih na standardima kvaliteta za kreiranje digitalnog sadržaja i usklađenosti sa Akcionim planom EU za digitalno obrazovanje 2021-2027.
Napredak u odnosu na 2023.
Iz Ministarstva ističu da je Evropska komisija objavila Izvještaj o napretku Crne Gore u poglavljima 25 i 26, koja se odnose na nauku i istraživanje i obrazovanje i kulturu, te da je konstatovan dobar stepen pripremljenosti u ovim poglavljima i dobar, odnosno određeni napredak koji je ostvaren u odnosu na preporuke iz 2023. godine.
“Pohvaljeno je usvajanje nove Strategije naučno-istraživačke djelatnosti i izdvajanje znatnih sredstava od Vlade za istraživanja i inovacije. U odnosu na politiku istraživanja i inovacija, konstatovano je da je nekoliko projekata djelimično finansiranih od strae EU doprinijelo jačanju saradnje između akademskog i privrednog sektora i povećanju interesovanja mladih ljudi i predstavnika ranjivih grupa da se uključe u nove socijalne projekte iz oblasti preduzetništva”, naveli su oni.
Dodaju i da Evropska komisija prepoznaje napore u izradi sveobuhvatne Strategije reforme obrazovanja (2025-2035), kao i da je Crna Gora uključila različite mjere u vezi sa reformom sektora obrazovanja u reformskoj agendi Plana rasta.
“Konstatovano je i da je Ministarstvo prosvjete, nauke i inovacija nastavilo da bude posvećeno Osnabruškoj deklaraciji u oblasti stručnog obrazovanja i osposobljavanja”, kazali su iz Ministarstva.
Najavili su da će u narednom periodu učiniti dodatan napor da se sprovedu preporuke u vezi sa usvajanjem Strategije reforme obrazovnog sistema 2025-2035, uspostavljanjem mehanizama za evaluaciju praktičnog učenja u okviru srednjeg stručnog obrazovanja i obuke i visokog obrazovanja i obezbjeđivanjem učenja zasnovanog na radu kod poslodavaca.
Poslanici o politizaciji
Stručna javnost godinama ukazuje na problem političkog zapošljavanja u obrazovanju. Nedavno su u Skupštini na inicijativu Pokreta Evropa sad usvojene izmjene Opšteg zakona o obrazovanju i vaspitanju kojima se vratila ministru nadležnost da bira direktore škola, što je bila ingerencija školskih odbora. Objašnjeno je da je to bilo nužno rješenje, jer mnogi školski odbori nijesu funkcionisali kako treba i štitili su direktore koji su radili mimo zakona, odnosno nijesu ih smjenjivali iako je inspekcija tražila da to učine. Pojedini poslanici opozicije, ali i civilnog sektora su kritikovali usvojeno rješenje, navodeći da će biti prostora da se iznova donose političke odluke, ali je ministarka Anđela Jakšić-Stojanović demantovala te navode i obećala je da neće biti politizacije.
Donedavno važeće zakonsko rješenje, prema kojem su školski odbori birali direktore, usvojeno je na inicijativu bivše poslanice Božene Jelušić. Očekivalo se da će se kroz taj model obezbijediti depolitizacija obrazovnog sistema, jer je, kako je tada navodila Jelušić, teže uticati na članove školskih odbora da donesu željene odluke nego na ministra.
Prije tog rješenja bivša ministarka Vesna Bratić po dolasku na tu funkciju smijenila je većinu direktora koji su kasnije dokazali na sudu da su ostali bez funkcije mimo zakona. Ona je govorila da je taj potez bio neophodan da bi se depolitizovao sistem, a kasnije su poslanici u Skupštini objelodanili podatke da su se direktorska mjesta, ipak, dijelila po partijskim zaslugama.
Nedavno je Pobjedi iz Ministarstva prosvjete, nauke i inovacija rečeno da su po raznim osnovama isplaćena 282.344,44 eura u vezi sa predmetima formiranim zbog nezakonite smjene direktora obrazovno-vaspitnih ustanova u Crnoj Gori.
Preporučeno
Protiv Bratić su u procesu i regresne tužbe koje je podnijela zaštitnica imovinsko-pravnih interesa Crne Gore Bojana Ćirović. Njima se traži da bivša ministarka isplati štetu državi koja je nastala zbog nezakonitih odluka o razrješenju direktora.
Video