“Bojimo se da su pod velikom sumnjom svi izvori u reonu nizvodno od jalovišta Rudnika „Šuplja stijena“”, navode iz „Lipljena“ koji upravlja ribolovnim vodama u Pljevljima.
Prijavu su uputili Osnovnom državnom tužilaštvu Pljevlja, Agenciji za zaštitu životne sredine, Ministarstvu poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede, Upravi za vode, Upravi za inspekcijske poslove. Uz prijavu su dostavili video-snimak na kojem se vidi da se u vodu, inače pitkog izvora, uliva bijela i braon tečnost a ribočuvar pokazuje uginulu ribu. Takođe, dostavili su fotografije sa Google mapsa na kojima su obilježene lokacije: jalovišta Rudnika „Šuplja stijena“ (br. 1), izvor Badanj gdje se u junu pojavila zagađena voda (br. 2) i izvor iznad sela Prošće (br. 3).Prethodni ekološki incident ribočuvari ,,Lipljena“ su prijavili 23. juna. Tada se na odlagalištu rudnika olova i cinka „Šuplja stijena“ otvorio ponor koji je „isisao“ flotaciono jezero površine oko četiri hektara usljed čega su šljaka i otpadne vode (jalovina) završile u rijeci Ćehotini.
” Tri mjeseca kasnije o uzrocima, posljedicama i o tome ko je odgovoran ništa nije poznato. Postavljamo pitanje, kao korisnici ribolovnih voda na teritoriji opštine Pljevlja, što je ekološka država Crna Gora uradila po pitanju velikog prekograničnog ekološkog akcidenta koji se desio 20. juna ove godine, koji je prouzrokovan od strane Rudnika ,,Šuplja stijena“. Prošlo je tri mjeseca a niko od nadležnih institucija ne pominje više taj akcident, a on još izaziva zagađenje izvora pitke vode i same rijeke Ćehotine. U međuvremenu Vlada ekološke Crne Gore je kao nagradu produžila koncesije na 20 godina firmi koja eksploatiše olovo i cink u rudniku „Šuplja stijena“”, navode u prijavi iz SRK ,,Lipljen“.
Lokacija jalovišta (1), izvorišta Badanj (2) i Prošće (3) (Foto: SRK ,,Lipljen“)
Nadležnima upućuju molbu da preispitaju činjenice u vezi sa budućim zagađenjem rijeke Ćehotine i okolnih izvora (do skoro pitke vode), jer je, kažu, očigledno da jalovište i dalje zagađuje i pitanje je koliko će se takva situacija nastaviti.
Incident u junu
Ministarstvo poljoprivrede, šumarstva i vodoprivrede je tim povodom uputilo inspektora za poljoprivredu i vino u nadzor, koji je konstatovao da je stanje Ćehotine toga dana bilo dobro i da nema mutnoće, kao i da nije došlo do uginuća ribe. Iz tog resora nakon ekološkog incidenta najavili su osnivanje komisije koja će utvrditi štetu pričinjenu ribljem fondu. Nedavno su Pobjedi saopštili da to nije urađeno jer su u obavezi da formiraju komisiju za određivanje štete nad ribljim fondom, samo u slučaju kada dođe do pomora ribe. Istakli su da u posljednjih desetak godina, na tom dijelu rijeke Ćehotine nema ribe, zbog čestih spiranja sa jalovišta Gradira. Najavili su da će raditi monitoring stanja ihtiofaune i bentosa na tom dijelu Ćehotine, a da je prethodni koji je uradio 2022. godine Zavod za hidrometeorologiju i seizmologiju pokazao da je status kvaliteta umjeren do vrlo dobar.
Pobjedi je iz Osnovnog državnog tužilaštva u Pljevljima saopšteno 3. septembra da još traje izviđajni postupak u cilju utvrđivanja da li u radnjama bilo kog lica ima elemenata bića krivičnog djela za koje se goni po službenoj dužnosti.
Ekološki inspektor u izvještaju nakon obavljenog nadzora je naveo da Gradir Montenegro (firma preko koje posluje rudnik ,,Šuplja stijena“) nije postupio u skladu s propisanim mjerama iz Elaborata procjene uticaja na životnu sredinu, koje se odnose na slučaj incidenta na jalovištu. Zato je podnijet zahtjev Agenciji za zaštitu životne sredine za pokretanje postupka za naknadu štete. Agencija se tim povodom nije oglašavala niti su odgovorili na pitanja koja je Pobjeda uputila 1. septembra.
Fizičko-hemijsku analizu uzoraka vode uradio je Centar za ekotoksikološka ispitivanja (CETI). U izvještaju je ukazano na degradaciju kvaliteta površinske vode rijeke Ćehotine u zoni ušća izvora Badanj, a zbog velikog prisustva teških metala u vodi (olovo, cink), rastvorenih soli i suspendovanih čestica. U zaključku se kaže i da to hemijsko opterećenje predstavlja ozbiljan rizik po ekološki status rijeke, posebno u kontekstu potencijalnog negativnog uticaja na akvatične organizme (ribe, bentosne organizme), te da kontaminacija evidentno nije ograničena samo na lokalitet ušća izvora Badanj, već ima difuzni karakter i nastavlja da se širi nizvodno.
Iz Ministarstva rudarstva, nafte i gasa saopšteno je 10. jula da je do ekološkog incidenta došlo formiranjem kaverne (šupljine) u tlu flotacionog jalovišta, usljed više sile – najvjerovatnije zemljotresa, klizišta ili odrona. Istaknuto je da nije fizički oštećena brana jalovišta kao rudarskog objekta, niti je nesreća nastala usljed neadekvatnog izvođenja rudarskih radova.
Privremene mjere
Na osnovu izvještaja rudarske i geološke inspekcije, privremeno je, od 10. jula, obustavljeno odlaganje jalovine na određenim djelovima jalovišta u okviru rudnika. Gradir Montenegru je naloženo da privremeno obustavi odlaganje flotacione jalovine – koju čine ostaci rudnog mulja, tečnosti i hemikalija nakon flotacione ekstrakcije rude olova i cinka iz samljevene stijenske mase.
Kompanija Gradir Montenegro posluje u vlasništvu poljske kompanije ZGH iz Boleslawa, ima dugoročnu koncesiju na eksploataciju rude cinka i olova na ležištima ,,Šuplja stijena“, ,,Đurđeve vode“, ,,Paljevine“ i ,,Ribnik“. Ugovor je potpisan 25. avgusta 2006. godine.
Preporučeno
Video