Iz ovih organizacija ističu da zakon, u obliku u kojem je predložen, predstavlja “ekstreman rizik po ljudska prava građana i građanki”, te zahtijevaju da se otvori prostor za temeljnu stručnu i javnu raspravu do jesenjeg zasijedanja Skupštine Crne Gore.
“Nalazimo se u procesu pristupanja Evropskoj uniji, gdje je primjena evropskih standarda u oblasti ljudskih prava ključni uslov. Smatramo da je nužno omogućiti Evropskoj komisiji da izvrši analizu predloženih zakonskih rješenja”, navodi se u pismu.Ističu da je o nacrtu predloga zakona obaviještena i Specijalna izvjestiteljka Ujedinjenih nacija za pravo na privatnost, te apeluju da se sačeka i njeno mišljenje.
Ključne zamjerke na amandmane Vlade
U pismu se izražava zabrinutost zbog, kako navode, neadekvatnih izmjena koje je Vlada usvojila amandmanima na elektronskoj sjednici, a koji su potom proslijeđeni Odboru za bezbjednost i odbranu.
Posebno se ističe da amandmanom na član 13 zakona nije predviđen sudski nadzor nad pristupom ANB-a podacima iz evidencija državnih i lokalnih institucija, uprkos preporukama Komiteta za ljudska prava UN i stavovima ministra pravde koji je na sjednici Odbora najavio potrebu za takvim nadzorom.
“Ovim se ANB-u daju šira ovlašćenja nego što ih imaju policija i tužioci u okviru krivičnog postupka, čime se povećava rizik od zloupotreba i narušava zaštita privatnosti građana”, upozoravaju organizacije, pozivajući se na praksu Evropskog suda za ljudska prava.
Kritikuju i amandmane koji se odnose na prikupljanje podataka o elektronskoj komunikaciji korisnika, gdje je, prema njihovim navodima, sudski nadzor predviđen za dio podataka, dok se ključni segment – podaci o lokaciji – izuzima iz kontrole suda, uprkos odluci Ustavnog suda iz 2014. kojom je takva praksa već proglašena neustavnom.
“Ovakvo selektivno pristupanje zaštiti prava na privatnost nije prihvatljivo i otvara prostor za arbitrarne postupke službi bezbjednosti”, poručuju iz HRA, CGO i ANIME.
Tehničke greške i nedostaci
Ove nevladine organizacije upozoravaju i na tehničke greške u tekstu amandmana, poput kontradiktornih odredbi koje omogućavaju ANB-u da podatke pribavi i bez i uz sudsku odluku, što dodatno doprinosi pravnoj nesigurnosti.
Posebno problematičnim smatraju i činjenicu da zakon ne propisuje obavezu uništavanja podataka koje ANB prikupi, a koji se pokažu kao nepotrebni za krivične postupke. Kritikuju i izostanak izvještavanja ANB-a u odnosu na druge državne organe, kao i izuzimanje Agencije iz sistema javnih nabavki.
Poziv na odgovornost i poštovanje međunarodnih standarda
“Zakon o ANB zadire duboko u pravo na privatnost i mora se donijeti uz maksimalnu pažnju, preciznost i u skladu s Ustavom i međunarodnim obavezama Crne Gore”, zaključuje se u pismu.
Preporučeno
Tri organizacije ističu da zadržavaju pravo da sadržaj ovog pisma podijele sa zainteresovanom javnošću.
Video