U međuvremenu je Vlada i formalno donijela odluku 27. oktobra 2025. i privremeno suspendovan bezvizni režim za državljane Turske. Mjera važi po objavi u Službenom listu, uz napomenu da će se status već prisutnih turskih rezidenata zaštititi. Time je Turska pomjerena iz grupe zemalja sa bezviznim režimom u grupu za koje je viza obavezna.

Ukidanje sezonskih izuzeća od viza

Istovremeno, 9. oktobra 2025 Vlada je ukinula sezonska izuzeća od viza za Jermeniju, Uzbekistan i Egipat, te uklonila Kuvajt sa stalne bezvizne liste (dok je Nauru dodat na listu bez viza), što je eksplicitno obrazloženo kao korak ka usklađivanju sa šengenskim pravilima i ispunjenju mjerila iz Poglavlja 24.

Prema aktuelnim podacima institucija zaduženih za evropske integracije, razlika između crnogorske i šengenske liste sada se sužava. Sedam zemalja i dalje ulaze cijele godine bez vize (Azerbejdžan, Bahrein, Katar, Saudijska Arabija, Bjelorusija, Rusija i Kina), dok su sezonska oslobađanja (koja su važila tokom turističke sezone) obuhvatila Egipat, Jermeniju, Kazahstan i Uzbekistan, kao i rezidente UAE, s tim da su izuzeća za Egipat, Jermeniju i Uzbekistan uklonjena 9. oktobra. Očekivanje EU je da se i ta preostala odstupanja postepeno uklone, jer su dio zatvaranja Poglavlja 24 i obaveza iz Reformske agende.

U ekonomskom smislu, sama Vlada je još u februaru javno objasnila zašto su pojedine bezvizne politike uopšte uvedene. Turizam čini oko četvrtinu BDP-a, pa su investicije i dolasci iz Rusije, Azerbejdžana, Turske, zalivskih zemalja i Kine godinama pravdali fleksibilniji režim. Brojke su bile snažan argument, od stotina hiljada posjeta (Rusija, Turska) do velikih ulaganja (npr. Portonovi iz Azerbejdžana, infrastrukturni projekti iz Kine). Ali ta ekonomska logika sada dolazi u sudar sa pravnom obavezom da se lista u potpunosti poravna sa EU.

Povezani članci

Politika

Vize potrebne za još 11 država: Crna Gora nije uskladila viznu politiku sa EU

Politika

Pisonero: Crna Gora da uskladi viznu politiku sa EU

Politika

Crna Gora uvodi vize Rusiji, Kini i Bjelorusiji?

Mogući redosljed i posljedice uvođenja viza

Ako se pođe od evropske matrice usklađivanja i nedavnih odluka, najrealnije je da će se naredni potezi kretati ka zemljama gdje postoji najveće odstupanje u odnosu na šengenski režim i procijenjeni rizici migracija i bezbjednosti, ali uz obzir prema ekonomskim parametrima.

Zalivske zemlje (Bahrein, Katar, Saudijska Arabija).

Ove tri zemlje su još uvijek na crnogorskoj bezviznoj listi cijele godine, a u šengenskom sistemu njihovi državljani trebaju vizu. Ekonomski, riječ je o tržištima sa rastućim ulaganjima u nekretnine i turizam i dobrom avio-povezanošću. Politički, rizik reciprociteta postoji, ali se često amortizuje uvođenjem e-viza i outsourcing-om prijema zahtjeva preko vanjskih servisa kako bi se putovanja i investicije nastavile bez većeg trenja,  upravo onako kako Vlada najavljuje. Zbog snažnog ekonomskog motiva, ove zemlje mogu biti “drugi talas” umjesto prvog, ali su na srednji rok svakako dio potpune harmonizacije.

Azerbejdžan

Investicije (Portonovi) i stabilan, iako manji, turistički tok čine da se eventualno uvođenje vize tempira oprezno. Ipak, šengenski okvir ne ostavlja prostor da Azerbejdžan ostane trajno izuzetak. Realnije je da bude u sredini reda vožnje, uz oslonac na e-vizu da se očuva investicioni momentum.

Kazahstan

Za razliku od Jermenije i Uzbekistana, čije su sezonske olakšice već ukinute, Kazahstan se još pominje u grupi sezonskih režima koji odstupaju od EU. Kako je riječ o tržištu sa rastućom avio-dostupnošću i turističkim zanimanjem, vjerovatniji je postepen prelaz na vizu uz e-kanale, nego nagla promjena.

Kina

Turističke brojke su porasle i uz infrastrukturne projekte postoji politička i ekonomska “težina”. Ali, pošto je kineskim državljanima za šengenski prostor potrebna viza, potpuna harmonizacija na kraju zahtijeva isto i u Crnoj Gori. Vjerovatno bliže “kasnijoj fazi”, uz oslanjanje na digitalni sistem viza da se minimiziraju prepreke za grupe i incentive-putovanja.

Rusija i Bjelorusija

 Iako su ekonomski značajne (posebno Rusija po posjetama i rezidentima), politički kontekst i širi režim EU sankcija čine ove dvije zemlje najizvjesnijim kandidatima za raniji prelazak na strože usklađivanje, čim tehnički kapaciteti za obradu viza i e-vizu budu spremni. Time se i reputaciono smanjuje “rizični džep” u usklađenosti.

Turska

 Uvođenje viza već je imalo trenutan efekt na saobraćaj i turizam, što potvrđuju i vazduhoplovni i turistički operateri. Ako se mjera duže zadrži, realno je očekivati reciprocitet Ankare i dalje hlađenje saobraćaja, sve dok eventualni e-vizni režim ne smanji trenje.

Kako će se rizici ublažavati?

Vlada je već najavila tri mehanizma. Izmjene Zakona o strancima, uključivanje vanjskih partnera za prikupljanje dokumentacije tamo gdje Crna Gora nema konzulate, i reformu Visa Information System sa e-vizom i online aplikacijama. Ovo je ključno da bi se bezbjednosni i pravni kriterijumi EU ispoštovali, a da turizam i investicije trpe što je moguće manje.

Sve ovo je ubrzano baš u ovom trenutku zato što su mjerila iz Poglavlja 24 i Reformskog plana veoma eksplicitna. Potpuno poravnanje sa šengenskom listom je uslov za zatvaranje poglavlja, a u dokumentima EU i parlamentarnim preporukama Crnoj Gori se više puta poručuje da ubrza harmonizaciju. U praksi, to je već pretočeno u odluke Vlade iz oktobra (Kuvajt, Turska i ukidanje sezonskih izuzeća), a red je logično doći i na preostale zemlje.