On ističe da je boravio u Beogradu zbog medicinskih razloga i da su optužbe protiv njega deo šireg političkog obračuna.

Povod i motivi za njegovo privođenje svedoče o dubini društveno-političke krize u kojoj se Srbija trenutno nalazi.

“Država u kojoj je moguće da isti onaj bašibozluk kojeg, pored ostalog, u svom čuvenom intervjuu iz 1989. godine pominje jedan od najznamenitijih Srba 20. veka vijeka Koča Popović, i danas instrumentalizuje najvažnije institucije, i to protiv studenata i onih koji se sa njima solidarišu, treba ozbiljno da se zamisli nad sopstvenom sudbinom”, naglašava Vuković.

DANAS: Podržali ste studentske proteste u Srbiji. Zašto?

Vuković: Studenti su, po definiciji, najbolji i najpotentniji dio svakog društva. U Srbiji, već četiri mjeseca, svjedočimo najvećem i najorganizovanijem studentskom protestu u Evropi od 1968. godine. Širom vaše zemlje, desetine hiljada mladih okupljaju se svakodnevno u borbi za demokratiju, vladavinu prava, medijske slobode… Zato, kako god da završi njihova borba, te bez obzira na činjenicu da dio ikonografije na protestima ne korespondira sa proklamovanim zahtjevima studenata, već sada možemo kazati da su oni ispisali jednu od najljepših stranica moderne srpske istorije. Kao profesor političkih nauka na Univerzitetu Crne Gore, nakon što sam, u blizini hotela u kom sam odsjeo, u petak veče sreo veliki broj mladih ljudi od kojih su mnogi, kao posljedica višednevnog marša ka Beogradu, jedva hodali, osjetio sam potrebu da im pružim deklarativnu podršku. I, bez obzira na posljedice, opet bih učinio isto, uvjeren da je to skroman prilog izgradnji bolje i sretnije budućnosti Srbije, samim tim i regiona u kom živimo.

DANAS: Šta mislite o društveno-političkoj situaciji u Srbiji i vladavini Aleksandra Vučića?

Vuković: Bez obzira na izrazito negativan odnos prema Crnoj Gori, nesporno je da je, tokom proteklih desetak godina, vlast Srpske napredne stranke učinila određene pomake na planu ukupnog razvoja Srbije. S tim u vezi, kao nekome ko se aktivno bavi politikom, djeluje mi da su ekonomija i infrastruktura nešto čime bi se predsjednik Vučić najlakše mogao politički legitimisati. S druge strane, ako učinke njegove vlasti sagledavamo u kontekstu društveno-političke situacije u zemlji, evidentno je da je Srbija doživjela ozbiljnu regresiju u posmatranom periodu. Štaviše, djeluje mi da je, kao posljedica djelovanja vladajućih struktura, srpsko društvo, u pogledu vrijednosti koje dominantno baštini, danas zatvorenije, ideološki radikalizovanije, suštinski antievropskije i posvađanije sa susjedima i svijetom nego što je to bio slučaj tokom 1990-ih godina. U ovom trenutku, srpsko javno mnjenje dominatno kreiraju mediji u poređenju sa kojima RTS iz Miloševićevog perioda djeluje kao BBC. Istovremeno, tek nekoliko medijskih kuća koje pružaju profesionalni otpor autoritarnim praksama, nacional-šovinizmu i agresivnom primitivizmu, trpe kontinuirane pritiske aktuelne vlasti. O načinu funkcionisanja državnih institucija svjedoči sada već zapanjujuće veliki broj afera u koje su umiješani predstavnici vladajuće SNS, a koje po pravilu ostaju bez tužilačko-sudskog epiloga. Ni ambijent u kom se organizuju izbori u Srbiji ne doprinosi utisku o vladavini prava i stanju demokratije u zemlji. Pa ipak, vjerovatno računajući na sada već hronično loše stanje srpske opozicije, te nastavak podrške djelova međunarodne zajednice, predsjednik Vučić ne pokazuje ni minimum spremnosti da se suoči sa pomenutim problemima. Štaviše, njegov politički manir u tom smislu čini se sve arogantnijim, što se ubjedljivo potvrđuje i na primjerima odnosa prema nedavnoj tragediji u Novom Sadu i aktuelnim studentskim protestima. Na taj način, plašim se da bi oko novih puteva i pruga kojima se gospodin Vučić s pravom diči mogla, u vrednosnom smislu, ostati “spržena zemlja”.

DANAS: Predsjednik crnogorskog parlamenta Andrija Mandić podržava Vučića i SNS. Nije on jedini u Crnoj Gori. Šta za Vas to predstavlja?

Vuković: Da budemo precizni, predsjednik Skupštine Crne Gore ne podržava predsjednika Vučića – on je njegov politički najamnik. Opšte je poznato da je politička agenda gospodina Mandića i njegovih saboraca u potpunosti definisana interesima vladajućih struktura u Srbiji. Zahvaljujući tome, gospodin Mandić uživa ozbiljnu političku i finansijsku podršku režima u Beogradu i, u pravu ste, nije jedini. Činjenicu da, na taj način, otvoreno radi protiv interesa sopstvene države, što se na svim jezicima ovoga svijeta jednako definiše, predsjednik Skupštine nastoji da maskira pričom o plemenitoj borbi za interese navodno ugroženih Srba u Crnoj Gori. Istovremeno, gospodin Mandić i njemu slični koji, prilikom čestih gostovanja na režimskim medijima i političkim skupovima u Srbiji šire taj narativ, zapravo služe kao političko oruđe u rukama predsjednika Vučića. I, to nije ništa novo kada je u pitanju odnos naše dvije države. Nažalost, još od vremena “Načertanija” Ilije Garašanina, političke elite Srbije, s izuzetkom generacije Marka Nikezića i Latinke Perović, te časnog Ivana Stambolića, na Crnu Goru gledaju kao na unutrašnje političko pitanje. Posmatrano iz tog ugla, Crnogorci ne postoje kao zasebna nacija, crnogorski jezik je izmišljotina, viševjekovna samobitnost pravoslavne crkve u Crnoj Gori zvuči kao blasfemija, zbog čega ni postojanje Crne Gore kao nezavisne države nema previše smisla. Istovremeno, svako ko se usudi da dovede u pitanje tu interpretaciju crnogorskog identiteta i na njemu zasnovanog državnog interesa, biva proglašen za “Milogorca” ili “ustašu”. U tom smislu, gospodin Mandić nastavlja tradiciju političara iz Crne Gore koji su, generacijama unazad, manje ili više bogato nagrađeni za to, pružali neophodnu podršku zvaničnom Beogradu sa ciljem da ona de facto ili de jure prestane da postoji. Nasuprot tome, ja pripadam politici koja insistira na tome da Crna Gora može postojati isključivo kao građanska država, u kojoj se Crnogorci, Srbi, Bošnjaci, Albanci, Muslimani, Hrvati i Romi neće nacionalno prebrojavati, i koja će, kao takva, na ravnopravnim osnovama, graditi najbolje susjedske odnose sa Srbijom.

DANAS: Često se u medijima može čuti da se zvanični Beograd miješa u politiku Crne Gore. Šta mislite o tome?

Vuković: Kao što sam naveo u odgovoru na prethodno pitanje, uprkos priči o bliskosti dvije države i bratskim odnosima dva naroda, stav zvanične Srbije prema Crnoj Gori u kontinuitetu djeluje paternalistički, a nerijetko i otvoreno negatorski. O tome najubjedljive svjedoči tragično iskustvo nasilnog ukidanja crnogorske države 1918. godine, nakon četiri decenije od međunarodnog priznanja na kongresu u Berlinu i vjekova herojske borbe za slobodu. Ni u periodu nakon obnove državnosti Crne Gore 2006. godine, zvanični Beograd, po svoj prilici, i nažalost po sve nas, ne odustaje od ambicije da uređuje političke odnose u našoj državi, sve pod izgovorom brige za prava Srba. Od Tadićeve “Strategije očuvanja i jačanja odnosa Srbije sa dijasporom i Srbima u susjednim zemljama” iz 2011. godine, do Vučićevog “Svesrpskog sabora” prošle godine, svjedočimo oživljavanju retrogradnih velikodržavnih ideja koje su, unazad tri decenije, života koštale 150,000 ljudi na ovim prostorima. Tada se to zvalo “Velikom Srbijom”, danas nosi radni naziv “Srpski svet”, no suština ostaje ista. Otud, primjera radi, “Bitka za Nikšić” u svim režimskim medijima u Srbiji 2021. godine, te obećanje predsjednika Vučića da će “rešiti” situaciju u Budvi nakon posljednjih lokalnih izbora. Takvo djelovanje komplikuje odnose među našim državama, hrani političke tenzije i, umjesto prema zajedničkoj evropskoj budućnosti, naše poglede uporno skreće ka temama za koje smo se nadali da su, figurativno rečeno, zauvijek ostale pod ruševinama nekadašnje Jugoslavije.

DANAS: Kako onda uopšte vidite trenutne odnose Srbije i Crne Gore?

Vuković: Osim tradicionalne težnje zvaničnog Beograda da uređuje političke prilike u Crnoj Gori, na dinamiku odnosa dvije države tokom posljednjih godina umnogome utiče i proces evropske integracije. Crna Gora je u procesu pregovora s Evropskom unijom od 2012. godine, otvorila je sva i privremeno zatvorila šest pregovaračkih poglavlja i, prema mišljenju naših evropskih partnera, ima izgledne šanse da postane dio EU do kraja ove decenije. Nasuprot tome, Srbija već dugo vremena stagnira na putu pridruživanja Uniji. To je, kao što znamo, jednim dijelom uslovljeno stanjem dijaloga između Beograda i Prištine. Istovremeno, brojne negativne političke prakse na koje sam se osvrnuo u prethodnom dijelu intervjua svjedoče o suštinskoj nespremnosti aktuelne vlasti u Srbiji da se posveti reformama iz tzv. evropske agende. Očito nespreman da učini ključne korake u pravcu učlanjenja Srbije u Evropsku uniju, a što bi bilo u najboljem interesu čitavog regiona Zapadnog Balkana, predsjednik Vučić nastoji da, posredstvom djelovanja njegove političke posluge u Crnoj Gori, uspori i, po mogućnosti, zaustavi proces njene evropske integracije. Naprosto, u situaciji kada je legitimitet njegove vlasti evidentno doveden u pitanje, gospodin Vučić “nema luksuz” da dozvoli da država koju njegovi tabloidi već skoro deceniju prikazuju kao kriminalizovanu i disfunkcionalnu, uđe u Evropsku uniju prije Srbije. U tom smislu, kada je tokom prošlogodišnjeg regionalnog samita u Kotoru, gospodin Vučić kazao da “nijedna država regiona neće postati dio EU prije Ukrajine”, to nije bila stvar političkog predskazanja, već konkretan politički zadatak za Mandića i njemu slične. I zaista, u periodu nakon toga, svjedočili smo brojnim primjerima destruktivnog djelovanja predsjednika Skupštine Crne Gore i njegovih političkih saveznika, koji su imali za cilj podizanje političkih tenzija u našoj državi i kvarenje odnosa sa susjedima od kojih zavisi evropska perspektiva Crne Gore. Svijest o tome da politički nestabilnoj državi, posvađanoj sa komšijama nema mjesta u ujedinjenoj Evropi, bila je motiv za usvajanje rezolucije o genocidu u Jasenovcu polovinom prošle godine, zbog čega je Hrvatska blokirala zatvaranje jednog poglavlja u pregovorima sa Crnom Gorom. To je bio motiv i za brutalno kršenje Ustava u Skupštini Crne Gore u decembru 2024. godine, zbog čega je parlamentarna opozicija donedavno bila van Skupštine. To je, ujedno, bio i ostao motiv za pokušaje stvaranja nove krize u našoj zemlji kroz najave izmjena Ustava Crne Gore i Zakona o crnogorskom državljanstvu. U najkraćem, umjesto da jedni drugima pomažemo kako bismo što prije savladali preostale prepreke na putu do članstva u Evropskoj uniji, zvanični Beograd, u koordinaciji sa dijelom parlamentarne većine u našoj državi, trenutno djeluje protiv interesa evropske Crne Gore.

DANAS: A odnose u regionu? Kako vidite region u narednim godinama?

Vuković: Ako bismo se, za trenutak, zadržali u okvirima teme evropske integracije, plašim se da je situacija u regionu politički složenija nego 2003. godine kada je, u Solunu, održan samit na kom je državama Zapadnog Balkana stavljeno u izgled članstvo u EU. Po mom sudu, to je rezultat nedovoljne posvećenosti briselske administracije pitanju proširenja Unije od tada do danas, te sa njome usko povezanim nezadovoljavajućim učinkom država-kandidata na planu ispunjavanja kriterijuma za članstvo. Činjenica da je od posljednjeg proširenja proteklo 12 godina o tome dovoljno govori. U međuvremenu, uz ozbiljne strukturne probleme koji Zapadni Balkan čine jednim od razvojno najzaostalijih djelova Evrope, u uslovima sve izraženijeg malignog ruskog uticaja koji nastoji da onemogući evropsku i euroatlantsku integraciju zemalja regiona, počeli su oživljavati i stari, velikodržavni projekti. Ideje ponovnog prekrajanja državnih granica, pa čak i zamjene teritorija među državama u okruženju, dobile su novi politički legitimitet. Zahvaljući tome, Bosna i Hercegovina trenutno prolazi kroz najozbiljniju političku krizu od Dejtona, napetost u odnosima Srbije i Kosova raste godinama unazad, evropska perspektiva Sjeverne Makedonije čini se krajnje neizvjesnom… Imajući u vidu tektonske poremećaje na globalnom političkom planu, plašim se da bi neka od trajućih političkih kriza u regionu uskoro mogla eskalirati ukoliko naši međunarodni, u prvom redu evropski partneri, ne iznađu konkretna i brza rješenja za pomenute probleme, odnosno ukoliko se, uz potrebne bezbjednosne garancije, ono davno obećanje iz Soluna uskoro ponovo ne učini realnim.

DANAS: U političkom smislu, kako sada stoji DPS? Kakva će biti politička scena u Crnoj Gori u budućnosti?

Preporučeno

Šta je to zvučni top, kako funkcioniše i koja mu je bila izvorna namjena?

KAKO ĆE SE RIJEŠITI KRIZA OKO ZAKUPA PLAŽA U ULCINJU: EAGLE HILLS zakupcima i Opštini ponudio više opcija

Balijagić na saslušanju: Naljutio sam se na Madžgalje jer su bili arogantni i rekli mi da idem

Danas: Žandarm tvrdi da je više zvučnih topova bilo raspoređeno u Beogradu

Mrtva mačka visila sa vozila CEDISA: Iz kompanije objasnili razlog

Udes na Starom aerodromu,  povrijeđene dvije osobe

Vuković: U ovom trenutku, uprkos višegodišnjoj kampanji diskreditacije Demokratske partije socijalista i difamacije njenih najistaknutijih predstavnika, kojom koordiniraju ljudi iz neposrednog okruženja predsjednika Vučića, DPS predstavlja ubjedljivo najjaču političku snagu u Crnoj Gori i najpouzdaniji garant očuvanja njenog građanskog karaktera i evropske budućnosti. O tome svjedoče kako istraživanja javnog mnjenja, koja sugerišu da naša partija uživa podršku između 27 i 29 odsto birača, tako i rezultati lokalnih izbora održanih tokom proteklih godinu dana. Podsjećanja radi, u Podgorici je DPS ostvarila rezultat od 30 odsto, u Andrijevici preko 35 odsto, u Kotoru 30 odsto, dok smo se u Ulcinju i Budvi vratili na vlast. Uskoro nas očekuju lokalni izbori u Nikšiću, na kojima imamo ambiciju da osvojimo preko 40 odsto glasova i povratimo status vladajuće partije. Drugim riječima, nijesu se ostvarila predviđanja naše političke konkurencije, te brojnih analitičara i medijskih poslenika, da će nakon gubitka vlasti na državnom nivou 2020. godine, DPS doživjeti političku marginalizaciju. Naprotiv, zahvaljujući posvećenom političkom i, posebno, terenskom radu, kao i procesu sveobuhvatne partijske reforme koju smo sproveli tokom prethodnog perioda, oslonjena na snažnu partijsku bazu i predvođena novim, podmlađenim rukovodstvom, naša partija se priprema za povratak na vlast. Uostalom, o tome koliko je DPS važna za ukupnu političku stabilnost Crne Gore, govori podatak da smo, u periodu od samo tri godine nakon prelaska u opoziciju, svjedočili formiranju čak tri vlade. Kao vodeća opoziciona partija, djelujemo maksimalno konstruktivno u odnosu na ono što doživljavamo kao najvažniji zadatak ove političke generacije u Crnoj Gori – punopravno članstvo naše države u Evropskoj uniji. Štaviše, kao što sam uvjeren da ćemo uspjeti da zaštitimo Crnu Goru od destruktivnog djelovanja onih koji na sve načine pokušavaju da je vrate u mračne 1990-te, nemam dilemu da će, nakon ubjedljivog trijumfa na narednim parlamentarnim izborima, upravo Demokratska partija socijalista predvoditi politički tim koji će Crnu Goru i zvanično učiniti 28. članicom EU.