Izborni proces u Šavniku na dva biračka mjesta ni nakon skoro 10 mjeseci nije okončan. Od 23. oktobra prošle godine Šavničani, koji glasaju u zgradi Opštine i selu Kruševice, devet puta zaredom izlazili na biračka mjesta, ali je svaki pokušaj da se proces dovede do kraja prekinut.
Članovi biračkih odbora iz koalicije „Za budućnost Šavnika“ nijesu dozvoljavali pojedinim građanima da glasaju zato što, kako oni tvrde, ne žive u toj opštini.Posljednji pokušaj održavanja glasanja bio je 18. decembra prošle godine, nakon čega je Opštinska izborna komisija Šavnik odluku o ponavljanju prepustila Državnoj izbornoj komisiji i Vladi.
DIK je u više navrata donosila rješenja kojima je nalagala OIK-u da ponovi proces, ali to tijelo do sada nije uspjelo da donese odluku o ponavljanju glasanja. Razlog je što OIK nema većinu koja bi glasala za ponavljanje procesa (od osam članova četiri glasaju za), pa su vladavina prava i demokratija u toj opštini i dalje suspendovani.
Bezakonje vlada i u Andrijevici gdje je grupa građana u dva navrata za nepunih mjesec prekinula sjednicu lokalnog parlamenta na kojoj je trebalo da se raspravlja o inicijativi za smjenu predsjednika Opštine Željka Ćulafića (Socijalistička narodna partija).
Demokratska partija socijalista podnijela je krivične prijave protiv lica koja su zauzimala skupštinsku salu i opstruirala održavanje sjednice među kojima su, kako tvrde, bile i bezbjednosno interesantne osobe osuđivane za teška krivična djela. U toj stranci optužuju i prvog čovjeka Andrijevice i funkcionere SNP-a da su zloupotrijebili službeni položaj i omogućili da se suspenduju Ustav i zakoni Crne Gore.
Nije poznato ko će odgovarati za blokadu rada lokalnog parlamenta jer nadležno tužilaštvo od 16. jula, kada je prekinuta prva sjednica, sprovodi aktivnosti iz svoje nadležnosti i utvrđuje činjenice i okolnosti ovog događaja. Iz Uprave policije su tada poručili da će javnost o ishodu biti blagovremeno obaviještena.
Radulović kaže da u oba slučaja institucije nijesu radile svoj posao, te da ovi primjeri govore da su godinama zarobljene partijskim interesima.
ODUGOVLAČENJE BEZ KRAJA
U slučaju Šavnika institucije su, smatra Radulović, zakazale i prije i nakon izbora, onemogućavajući licima upisanim u birački spisak da ostvare svoje Ustavom zagarantovano pravo glasa.
– Vidjeli smo svi koliko puta su odlagani izbori u Šavniku zato što određena lica nijesu dozvolila da se održe. Prethodno su institucije zakazale po pitanju prebivališta određenih lica za koje je postojala sumnja da nijesu građani Šavnika, već da su upisani u birački spisak te opštine samo da bi mogli da glasaju. Nakon skoro 10 mjeseci, izbori još nijesu održani i ne zna se kada će se to desiti – ocijenio je Radulović.
Pravno posmatrano, ističe Radulović, taj proces može da se odugovlači unedogled, ali da bi izbori davno bili završeni da je bilo adekvatne reakcije nadležnih organa.
– Ne smije se dozvoliti da bilo ko uzima pravdu u svoje ruke i da sprovodi nešto što smatra da je po zakonu i pravično. Ako su izbori raspisani i ako treba da budu održani u nekoj opštini ili na državnom nivou, onda se licima upisanim u birački spisak mora omogućiti da ostvare svoje pravo. Ako postoji sumnja da je neko prethodno vršio zloupotrebe i da je nezakonito upisivao neka lica u birački spisak, ili im odobravao prebivalište a da za to nijesu ispunjeni zakonski uslovi – i za to postoji pravni lijek i procedura. To treba institucije da ispitaju i da procesuiraju sve odgovorne – naglasio je Radulović.
Kada je u pitanju Andrijevica, Radulović kaže da nadležni organi u oba slučaja prekida sjednice nijesu uradili ono što je bio njihov posao – da identifikuju i procesuiraju odgovorne i omoguće rad lokalnog parlamenta. To što je izostala adekvatna reakcija vjerovatno je, smatra naš sagovornik, bio podstrek grupi građana da ponovo upadnu u zgradu SO, a plaši se da ćemo isti scenario gledati i ubuduće ako institucije ne budu efikasno radile svoj posao.
SPORA PRAVDA
– Nadležni su trebali da reaguju brže ako je postojalo malo volje da se predmet odradi u kraćem roku. Mislim da nije bio problem da tužilaštvo utvrdi i identifikuje lica koja su prvi put spriječila održavanje sjednice SO i da preduzme ono što su obavezni po zakonu. Šalje se loša poruka da pravni poredak ne funkcioniše i da, kome god padne na pamet, može spriječiti rad državnih organa, sjutra i državnog parlamenta. Institucije što prije treba da procesuiraju odgovorne i da rade što im je ustavna i zakonska obaveza – kazao je on.
Radulović je mišljenja da smo društvo zarobljeno voljom političkih partija i njihovih lidera, koji traže rupe u pravnom okviru koji nije mogao da predvidi sve ono što su oni u praksi spremni da iskreiraju.
On se nada i da će se konstituisanjem nove izvršne vlasti situacija mijenjati na bolje, u smislu obezbjeđivanja uslova za uspostavljanje vladavine prava i primjenu zakona na državnom i lokalnom nivou. Međutim, plaši se i kontinuiteta praznih obećanja.
– Ako vlada bude formirana na nekim programskim principima i ako se njeni konstituenti budu pridržavali tih propisa, siguran sam da se može očekivati i neki napredak na tom polju. Bojim se samo da ne nastave dosadašnju praksu jer smo i tokom ranijih izbornih procesa imali obećanja svih partija da će donijeti određene propise koji će onemogućiti zloupotrebe, poput Zakona o Vladi i Zakona o Skupštini. Obećavana je i reforma izbornog zakonodavstva, ali ko god je dolazio na vlast nije pokazivao želju da ispuni izrečeno. Sve se svodilo na to da se preuzme politička moć od onih koji su vršili vlast i da se zloupotrebe prethodnika dodatno unaprijede i iskoriste za lične i partijske interese, umjesto da se suzbiju – zaključio je Radulović.
Počinjeno više krivičnih djela, neka i za zatvor
Radulović je stava da je u dvije opštine na sjeveru države počinjeno više krivičnih djela – zloupotreba službenog položaja i krivična djela protivizbornih prava. Međutim, napominje da je preuranjeno govoriti o kaznenoj politici.
– Na tužilaštvu je da utvrdi sve činjenice i da adekvatno procesuira lica. Onda je i na sudu da se odredi prema tome da li je i ko od njih odgovoran i da izrekne kaznu. Za većinu tih krivičnih djela su propisane i zatvorske kazne. Međutim, imamo situaciju da su sve te kazne i krivična djela mrtvo slovo na papiru. Ona su propisana Krivičnim zakonikom, ali je bilo više slučajeva u kojima su postojale više nego osnovane sumnje da su krivična djela izvršena, a da institucije nijesu uradile ništa da se to provjeri i da se procesuiraju odgovorni – saopštio je Radulović.
Selektivna primjena Zakona o registrima prebivališta
Komentarišući navode predsjednika Opštine Šavnik Jugoslava Jakića da se novi Zakon o registrima prebivališta i boravišta primjenjuje samo na taj grad, Radulović kaže da je vrlo moguća selektivnost.
Ocjenjuje i da se ovaj akt ne sprovodi adekvatno duži niz godina na nivou cijele države.
Preporučeno
– Sada smo na primjeru Šavnika vidjeli najočiglednije kako se taj akt primjenjuje, odnosno ne primjenjuje u određenim slučajevima. Nijesmo se sada prvi put suočili sa tom situacijom, odnosno sa sumnjama da se sprovodi takozvani izborni inženjering i da se lica preseljavaju iz opštine u opštinu samo kako bi se omogućilo da glasaju da određena partija ili koalicija dobije vlast. Uvijek su institucije zakazale u tom slučaju. Taj problem je eskalirao nakon situacije u Šavniku. Nažalost i ovi slučajevi pokazuju da su institucije godinama zarobljene partijskim interesima i da se samo svodi na to koja će partija u određenom momentu iskoristiti svoju političku moć da preuzmu ili sačuvaju kontrolu nad institucijama – kazao je Radulović.
Video