Prvo referendum, pa odgovor Vladi
Mještani Botuna već skoro mjesec dana protestuju u šatorima zbog najavljene gradnje postrojenja u njihovom mestu. Oni se odavno bune protiv kolektora, tvrdeći da će im ugroziti zdravlje i životnu sredinu. Podržava ih i opština Zeta koja je za nedelju, 14. decembra, zakazala referendum o tom pitanju.Jedan od mještana koji protestuju, Jagoš Bećirović, za DW kaže da će se konačno odrediti nakon što se građani Zete izjasne na referendumu o tome da li su za kolektor na toj lokaciji.
„Organizovaćemo zbor građana naredne sedmice i tamo ćemo saopštiti dalje korake“, poručuje Bećirović.
Pravo glasa na referendumu ima 12.747 građana Zete ali on nije obavezujući za Glavni grad Podgoricu, poručuju njeni čelnici.
Mujović: Ponuda Vlade i gradskih vlasti korektna
Mještani Botuna su u srijedu bila na sastanku s premijerom Milojkom Spajićem i gradonačelnikom Podgorice Sašom Mujovićem. Tada su i dobili garancije da će Vlada sanirati raniju crnu ekološku tačku u Botunu – bazene crvenog mulja, da će se stalno mjeriti emisije štetnih gasova i obustaviti rad kolektora ako zagađenje bude veće u odnosu na ono što predviđaju direktive EU.
„Istinski želim da razum prevlada, jer smatram da je ponuda Vlade i vlasti glavnog grada izuzetno korektna. Postrojenje nije zagađivač, zdravlje građana nije ugroženo i nema razloga da se ne počne sa gradnjom na definisanoj lokaciji“ kaže Mujović za DW.
Inače, Zeta je prije tri godine postala samostalna opština, a do tad je bila gradska opština u okviru Podgorice. Do danas nije riješeno pitanje razgraničenja dve opštine, što dodatno opterećuje saradnju.
Ugroženo zatvaranje poglavlja i novac EU?
Ukoliko gradnja postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda ne počne do kraja godine, glavni grad Crne Gore bi mogao da bude oštećen za oko sto miliona eura. Postrojenje u Botunu najveći je ekološki projekat koji je Evropska unija do sada podržala u Crnoj Gori, obezbijedivši gotovo 33 miliona evra bespovratnih sredstava za novi kanalizacioni sistem i kolektor. To pokriva preko 40 odsto ukupne investicije, uz dodatnu podršku kroz kredit od njemačke razvojne banke KfW.
Ugovor o gradnji grad Podgorica potpisao je s turskim konzorcijumom Kuzu grup 2022, a zvaničnici EU više puta su saopštili da mjerila iz poglavlja 27 – zaštita životne sredine – ne mogu biti ispunjena dok ne počne gradnja postojenja u Botunu.
Crna Gora se u pregovorima s EU obavezala da do 2035. ima ukupno 29 postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda (novoizgrađenih i/ili saniranih), kako bi 95 odsto stanovništva bilo priključeno na kanalizacioni sistem.
Postrojenje u Botunu trebalo bi da riješi pitanje prečišćavanja otpadnih voda iz glavnog grada, jer je postojeće izgrađeno 1978. godine i predviđeno za 55.000 stanovnika, dok Podgorica danas, prema popisu stanovništva iz 2023, ima skoro 180.000 rezidenata.
Kolektor pomutio vlast, ogolio suštinu?
Lider vladajuće Demokratske narodne partije (DNP), Milan Knežević, i njegov partijski kolega i predsednik Opštine Zeta, Mihailo Asanović, svakodnevno su na protestima mještana Botuna koji ne žele kolektor.
Knežević najavljuje da će njegova stranka izaći iz vlasti u gradu Podgorici ako počnu radovi, a zatim i da će napustiti Vladu Crne Gore – ako policija „krene da tuče“ mještane Zete.
Od stranaka na vlasti, protiv gradnje kolektora u Botunu je SNP, kao i lokalni funkcioneri Demokratske Crne Gore i Nove srpske demokratije. Na državnom nivou, lideri svih tih partija prate ili se javno ne protive planu Vlade i glavnog grada da se kolektor gradi baš u Botunu.
Preporučeno
Zbog svega toga stiče se utisak da u Botunu možda traje samo predstava za javnost i da političari zloupotrebljavaju nekoliko stotina mještana tog sela koji decenijama žive u sredini zatrovanoj crvenim muljem i plaše se da bi kolektor dodatno mogao da ugrozi njihovo zdravlje.
Video