Nikolić ističe i da „ova parlamentarna većina ne može obezbijediti konsenzus svih 27 zemalja članica EU za prijem Crne Gore“. Ocjenjuje da je danas teško govoriti o Crnoj Gori kao o lideru u bilo čemu ako, kako navodi, znamo da njena vlast danas nema autoritet da sprovodi zakone na cijeloj teritoriji.
Što se tiče odnosa između naše države i Hrvatske, Nikolić kaže da nas u tu svađu guraju ekstremni nacionalisti iz parlamentarne većine koji instrukcije dobijaju u Beogradu. Prema njegovim riječima, najveći interes od produžetka tenzija na relaciji Podgorica – Zagreb ima velikosrpska politika i njeni kreatori.U zaključku navodi da „ova parlamentarna većina ne želi da rješava otvorena pitanja sa Hrvatskom u duhu dobrosusjedstva i brzog prijema Crne Gore u EU“.
Kako DPS gleda na trenutni tempo pregovaračkog procesa s EU i gdje vidite ključne prepreke koje treba prevazići? Koje reforme smatrate prioritetnim?
NIKOLIĆ: Važno je napomenuti da je geopolitička situacija takva da od početka agresije Rusije na Ukrajinu Brisel snažno insistira na tome da od Crne Gore napravi pozitivan primjer i zbog toga čak suptilno snižava određene kriterijume, ne bi li ubrzao pridruživanje naše države Evropskoj uniji. Na drugoj strani, najveći dio vlasti u Crnoj Gori nije sposoban, niti iskreno želi da izađe u susret geopolitičkoj naklonosti Brisela i da ispuni minimum onoga što se od nas očekuje.
Jer, da danas važe kriterijumi koji su važili na početku pregovora, recenzije Brisela o Crnoj Gori bile bi znatno strože. Ključni problem je taj što je Crna Gora danas u neskladu između onoga što govori i onoga što radi: dok u vladajućoj većini forsiraju evropsku retoriku, uporedo razgrađuju ono što smo do sada usvojili od evropskih standarda. Na taj način ugrožavaju istorijsku šansu koja nam se ukazala. U suprotnom, ne bi predlagali zakone koji ograničavaju ljudska prava, niti bi pokretali kampanju relativizacije fašizma i rehabilitacije ratnih zločinaca.
To samo potvrđuje ono što sve vrijeme govorimo, da je Vlada Crne Gore pod snažnim uticajem velikosrpske politike čiji je cilj da se proces evropske integracije uspori, a prostor Zapadnog Balkana zadrži u zoni nestabilnosti i stalne krize. To nas, u finalu, dovodi do zaključka da premijer Milojko Spajić nije prvi autoritet u izvršnoj vlasti. Da jeste, ne bi ministri iz njegove vlade provocirali zvanični Zagreb u završnoj fazi EU integracija, s ambicijom da ga predstave kao kočničara našeg evropskog puta, već bi računali na to da će biti sankcionisani od strane „proevropskog“ premijera. Spajić, međutim, ne pokazuje ni želju ni snagu da nešto promijeni. Ali, ni takvo stanje ne može trajati unedogled. Ne može se do članstva u EU preko koalicije sa partijama koje podržavaju četništvo i koje su na daljinskom upravljaču Beograda.
Ukoliko državna politika Crne Gore nastavi da se prepoznaje po profašističkim potezima i politici negiranja ratnih zločina, to će za posljedicu imati porast broja skeptičnih članica EU u odnosu na prijem Crne Gore.
Kako tumačite posljednje poruke evropskih zvaničnika (koje su ohrabrujuće, ali i upozoravajuće) i što one konkretno znače za Crnu Goru u procesu evrointegracija?
NIKOLIĆ: Predstavnici briselske administracije imaju zadatak da proces proširenja učine živim i zato njihove izjave o Crnoj Gori treba sagledavati u duhu ohrabrenja da se iskoristi šansa koja se nudi, odnosno da Crna Gora pokaže da može biti prva naredna članica EU.
Te poruke imaju funkciju da podstaknu zemlju kandidata, ali ne uključuju nikakva jemstva. Odluka o prijemu Crne Gore donosi se konsenzusom 27 zemalja članica. Dovoljno je da jedna od 27 država izrazi rezervu, ili blokira proces, i to onda može potrajati unedogled. Nema institucionalnih mehanizama da Evropska komisija to spriječi. To najbolje objašnjava pozadinu niza provokacija djelova vladajuće većine prema Hrvatskoj, koje su osmišljene sa ciljem da proizvedu kontrareakciju zvaničnog Zagreba.
Elem, kad čujemo njemačkog kancelara Merca ili francuskog predsjednika Makrona da građanima svojih država javljaju da je sve spremno za ulazak Crne Gore u EU, onda ćemo znati da je to to. Ipak, ova parlamentarna većina ne može obezbijediti konsenzus svih 27 zemalja članica EU za prijem Crne Gore.
Da li u aktuelnom sazivu parlamenta vidite spremnost političkih aktera za konsenzus o EU integracijima ili su partijski interesi i dalje prepreka? Da li su realna obećanja o zatvaranju pregovaračkih poglavlja do kraja 2026. godine?
NIKOLIĆ: Nije uputno licitirati datumima. Članstvo Crne Gore u EU neće zavisiti od projektovanog datuma, nego od spremnosti da se sprovede suština evropske agende. Znatan dio parlamentarne većine samo retorički fingira podršku evropskim integracijama, povezujući to sa dužim opstankom na vlasti. To potvrđuje činjenica da je Vlada Crne Gore sa prošlogodišnjih 92 odsto ispunjenih obaveza iz Programa pristupanja EU, pala na 65 odsto ispunjenih obaveza u ovoj godini. I niko nije izašao da objasni što je razlog pada, niti bilo kome pada na pamet da za to snosi odgovornost.
Takođe, ambicije Vlade od početka godine su se smanjile. Ne zaboravite da je prije više od šest mjeseci glavni pregovarač sa EU Predrag Zenović kazao u intervjuu agenciji Mina da u ovoj godini možemo zatvoriti do devet poglavlja. Onda je ministarka evropskih poslova Maida Gorčević nedavno poručila da bi do kraja godine trebalo da se zatvori još „oko pet“ poglavlja, što je sa nedavno zatvorenim poglavljem javne nabavke, maksimalnih šest za ovu godinu. Pitanje je da li će se i to na kraju desiti.
Da li i dalje imamo poziciju lidera u evrointegracijama u regionu i koliko napredak Albanije može uticati na nas?
NIKOLIĆ: Teško je o Crnoj Gori govoriti kao o lideru u bilo čemu ako znamo da njena državna vlast danas nema autoritet da sprovodi zakone na cijeloj teritoriji. Otkrivanjem spomenika ratnom zločincu, četničkom komandantu Pavlu Đurišiću u Gornjem Zaostru kod Berana formirao se utisak da je to beransko selo eksteritorijalno i da u njemu ne važe zakoni države Crne Gore. Da ne govorimo o tome da su država i njen bezbjednosni sektor dopustili da novinari tokom svog radnog zadatka u Gornjem Zaostru budu životno ugroženi.
Dok god se spomenik koljaču Pavlu Đurišiću bude šetao kroz Crnu Goru, a policija i tužilaštvo se pravili mrtvi, ne može se govoriti o vladavini prava i o evropskim vrijednostima. Pri čemu, dok se u Crnoj Gori ključne odluke iz domena vladavine prava i politike podešavaju prema očekivanjima namjesnika srpske crkve i njihovih štićenika iz parlamentarne većine, u Albaniji otvaraju nove klastere u pregovorima sa EU, značajno ubrzavajući svoj integracioni tempo. Zato ne treba potcijeniti upozorenja koja se sve češće čuju – da bi Crna Gora u slučaju da njene vlasti nastave da usporavaju proces, bila primorana da se prilagođava ideji zajedničkog pridruživanja sa Albanijom, posebno imajući u vidu da Tirana planira da otvori sva poglavlja do kraja 2025. godine.
Pored toga, Albanija ima stabilnu vlast, uspostavljenu na nedavno održanim izborima. Ide im dosta dobro i u ekonomiji – turizam je u ekspanziji, a imaju i najprometniji aerodrom u regionu, koji svako malo obara rekorde. Dakle, nemaju niti jednu prepreku na evropskom putu.
Kako gledate na najnovije signale koji dolaze iz Hrvatske o „otopljavanju“ odnosa dvije zemlje i što mislite da je uzrok? Da li imamo snage da prevaziđemo otvorena bilateralna pitanja i u fokus postavimo zajedničke evropske ciljeve?
NIKOLIĆ: Zapitajmo se prethodno kome odgovara pogoršanje odnosa između Crne Gore i Hrvatske? Zašto se Crna Gora u ključnoj fazi evropskih integracija svađa sa Hrvatskom koja je njen prvi susjed, a uz to je i članica Evropske unije? Ko preko svojih političkih poslušnika u Crnoj Gori testira otpornost i strpljenje Hrvatske, ali i Evropske unije? Odgovor je logičan. Crna Gora se danas svađa sa Hrvatskom jer nas u tu svađu guraju ekstremni nacionalisti iz parlamentarne većine, koji instrukcije dobijaju u Beogradu.
Najveći interes od produžetka tenzija na relaciji Podgorica – Zagreb ima velikosrpska politika i njeni kreatori. Aleksandar Vučić zna da učlanjenjem Crne Gore u EU gubi njegov projekat „srpskog sveta“ koji je dominantno usmjeren na Crnu Goru i Bosnu i Hercegovinu. Jednako tako i Hrvatska zna da članstvo Crne Gore u EU pomaže uspostavljanju mira i stabilnosti u regionu, ali i dodatno obuzdava ambicije velikosrpskog nacionalizma.
Preporučeno
Zato se zvanični Zagreb opredijelio da na učestale provokacije iz Podgorice ne odgovara blokadom našeg EU puta, jer bi na taj način ispunio želju velikosrpskim nacionalistima iz vladajuće koalicije i njihovim sponzorima iz Beograda. Što se tiče drugog dijela vašeg pitanja, da li imamo snage da prevaziđemo otvorena bilateralna pitanja sa Hrvatskom i u fokus postavimo zajedničke evropske ciljeve – ne treba se zanositi, ova parlamentarna većina ne želi da rješava otvorena pitanja sa Hrvatskom u duhu dobrosusjedstva i brzog prijema Crne Gore u EU. Već sam rekao, ponoviću, ova parlamentarna većina ne može uvesti Crnu Goru u Evropsku uniju.
Video