To ovu bolest svrstava na treće mjesto po obolijevanju od malignih neoplazmi kod muškaraca, nakon karcinoma pluća i kiolorektalnog karcinoma.
“U našoj zemlji se i dalje značajan broj pacijenta otkriva u uznapredovaloj fazi bolesti, stoga je važno ukazati na faktore rizika, simptome te bolesti, s obzirom da je ove bolest često asimptomatska u ranoj fazi, na potrebu ranog otkrivanja kroz redovne godišnje preglede muškaraca starijih od 50 godina”, kaže Lekić.
Prema njenim riječima glavni etiološki faktori rizika za nastanak raka prostate su godine, zatim nasledna predispozicija i etnička (rasna) pripadnost, na koju se ne može uticati.
“Iako je ranije ovo dominantno bila bolest satrije životne dobi, najnoviji podaci ukazuju da je više od polovine oboljelih mlađe od 50 godina. Izbalansirana zdrava ishrana i zdravi stilovi života uz fizičku aktivnost povoljno utiču na opšte zdravlje, pa tako i na mogućnost smanjenja rizika od nastnka ove bolesti”, tvrdi dr Lekić..
Govoreći o tome kako da prepoznamo simptome raka prostate, dr Lekić kaže da u početnom stadijumu bolesti, tumor može biti bez simptoma, ali vremenom, tokom rasta tumora i njegovog širenja, javljaju se noćno i učestalo mokrenje, mokrenje u kapima, smanjenje jačine mlaza, krv u mokraći ili ejakulatu (sjemenoj tečnosti), a potom i bolovi lokalno u karlici.
“U uznapredovalom stadijumu, kada se maligne ćelije putem limfe ili krvi šire u regionalne limfne čvorove ili kosti, pluća, jetru i druge organe, mogu se javiti različite komplikacije i simptomi, u zavisnosti od zahvaćene regije”, kaže direktorica Instituta za onkologiju.
Ona navodi da se u slučaju ranog otkrivanja bolest tumor prostate može izliječiti te da su zato su veoma važni redovni pregledi kod urologa.
“Ovo oboljenje je u većini slučajeva sporoprogredijentno (spore evlucije) tako da su redovni preventivni pregledi, koji bi trebali da se rade jednom godišnje, sasvim dovoljni da se bolest otkrije u ranoj fazi”, kaže dr Lekić.
Preporučuje da muškarci stariji od 50 godina jednom godišnje urade specifični antigen prostate (PSA) i odu na pregled kod urologa, koji podrazumijeva digitorektalni pregled prostate, koji, iako neprijatan, nije bolan i može otkriti onaj procenat, oko 20-30 % karcinoma prostate, koji ne daje promjenu u vrijednosti PSA.
“Ukoliko u porodici postoje slučajevi ovog karcinoma, preventivne preglede muškarci trebaju započeti od 45 godine života. Povišena vrijednost PSA u krvi ne mora da znači da pacijent ima rak prostate, već to može biti posljedica benignog uvećanja prostate ili zapaljenjskog procesa”, saopštila je dr Lekić.
Govoreći o procedurama direktorica Instituta kaže da ukoliko se posumnja na karcinom prostate, radi se biopsija prostate sa histopatološkim pregledom patologa. Nakon toga, kaže dr Lekić, mora se odrediti stadijum bolesti kako bi se znalo da li je tumor lokalizovan samo u prostati (lokalizovani stadijum), u regionalnim limfnim čvorovima (lokoregionalni stadijum) ili se već proširio na udaljene organe (metastatski stadijum). Stepen proširenosti bolesti određuje se magnetnom rezonancom male karlice, skenerom abdomena, radiografijom pluća i scintigrafijom skeleta.
“Pacijent se prezentuje multidisciplinarnom timu, uro-onkološkom konzilijumu čiji su stalni članovi urolog, medikalni i radiacioni onkolog te patolog i koji se na Institutu za onkologiju održava svakog četvrtka u 15 h. Na ovom konzilijumu se za svakog pacijnta ponaosob, na osnovu rezultata predhodno pomenute dijagnostičke obrade, određuje stadijum bolesti, te strategija liječenja koja zavisi od više faktora, sa strane sam bolesti odnosno tumora ali i sa startne pacijenta, njegovog opšteg stanja, životne dobi te pridruženih bolesti ali i od njegovih želja i očekivanja”, saopštila je dr Lekić.
Ona je dodala da je imperativ moderne onkologije individualizacija terapije, što znači da se za svakog bolesnika pojedinačno procenjuje koja terapija u kom trenutku njegove bolesti je najoptimalnija.
Ako se nakon učinjenih pregleda, nastavlja dr Lekić, potvrdi da je bolest lokalizovana samo u prostati, zlatni standard u terapijskom pristupu je operacija prostate ili radikalna prostatektomija.
“Ukoliko je bolest proširena i na okolne limfne čvorove primjenjuje se zračna terapija sa ili bez prateće hormonske terapije. U metastatskoj fazi bolesti koristi se sistemska terapija, hormonska ili hemioterapija”, kaže dr Lekić.
sagovornica Standarda naglašava da u toku svoje višegodišnje evolucije karcinom prostate prolazi kroz različite faze, od lokalizovane do metastatske, i upravo u toj fazi bolesti poslednjih godina je učinjen značajan napredak, otkrićem većeg broja novih i efekasnih ljekova.
“Od 40-ih godina prošlog vijeka pa do danas stub liječenja karcinoma prostate čini blokada muških polnih hormona. U početku, ona se postizala hirurškom kastracijom, a kasnije i hemijski, hormonskim injekcijama što predstavlja takozvanu androgen deprivaciona terapija (ADT). Na primjenu ADT-a, na žalost, gotovo svi pacijenti vremenom postaju neosetljivi, zbog čega bolest dalje napreduje i ulazi iz hormonsenzitivne u takozvanu hormonrezistentnu fazu bolesti. I to predstavlja prirodnu evoluciju ovog tipa karcinoma. Upravo zbog ove činjenice na ovom polju su urađena značajna istraživanaj i napredak u liječenju, te se zadnjih decenija u potpunosti promijenio koncept i paradigm liječenja ove bolesti. Sintetisano je i odobreno nekoliko novih ljekova koji su značajno porodužili fazu do ulaska u hormonsku rezistenciju i omogućili pacijentima duži i kvalitetan život, ali i mogućnost terpijskih opcija i u kastracionorezistentnoj fazi bolesti”, kaže dr Lekić.
Pojašnjava da su velika klinička ispitivanja, ali i svakodnevna klinička praksa, nedvosmisleno potvrdili da kombinacija ADT sa hemioterapijom ili novom klasom ljekova poznatom kao androgenreceptor target ljekovi (ARTA), značajno produžava život, odlaže dalje napredovanje bolesti i omogućava dostojanstven i kvalitetan život bolesnika.
“Zbog toga, sve evropske i svjetske smjernice jasno preporučuju primjenu ovih kombinacija u svim fazama liječenja metastatskog karcinoma prostate. Koja od ovih kombinacija i kada će biti primjenjena kod određenog bolesnika zavisi od više faktora, prije svega od karakteristika sa strane bolesnika, zatim karaktristika sa strane tumora, od voluminoznosti bolesti, lokalizacije i veličine metastaza, odgovora i toksičnosti na prethodnu ili planiranu terapiju”, saopštila je sagovornica Standarda.
Ona je naglasila da je od ogromnog značaja za pacijente činjenica da su u našoj zemlji dostupni inovativni lijekovi za liječenje karcinoma prostate već duži niz godina, te da se iz godine u godinu njihove indikacije pomjeraju ka što ranijim fazama bolesti, što je i trend u savremenom onkološkom pristupu uopšte.
Preporučeno
“To je uslovilo da u ranoj, hormonsenzitivnoj fazi, metastatske bolesti imamo na raspolaganju najsavremenije inovativne terapije iz grupe ARTA ljekova, što pacijentima daje značajne šanse za dug, kvalitetamn i produktivan život. Ipak ni jedna inovacija, u terapijskom smislu, u onkologiji ne može zamjeniti značaj preventivnih pregleda i otkrivanja bolesti u ranoj fazi”, zaključuje direkotrica Instituta za onkologiju Sanja Lekić.
Video