Još se nije slegla prašina, a još manje okončali svi procesi koji prate ovogodišnje protivzakonito otkrivanje i seljenje spomenika ozloglašenom ratnom zločincu i vođi dijela četnika u Crnoj Gori Pavlu Đurišiću u Beranama, a već se ukazala nova prilika da pojedini domaći i strani visoki zvaničnici s „običnim narodom“ proslave dešavanja u susjednim državama tokom ratne, zadnje decenije XX vijeka.
GUSLARSKA MANIFESTACIJA
Za to su poslužili 4. Dani Radovana Bećirovića Trebješkog, susreti koji su u selu Petnjica okupili nekoliko stotina poštovalaca ovog guslara, članove Udruženja srpskih epskih pjesnika koji nosi njegovo ime, te odabrane predstavnike političkog i društvenog života.
Prvi put održan 2022. godine, ovaj događaj je čak zavrijedio pažnju jednog dijela crnogorskih medija. Tada je dvodnevnu manifestaciju otvorio naučni skup na kome je, između ostalih, učestvovao Budimir Aleksić, funkcioner vladajuće Nove srpske demokratije (NSD) i potpredsjednik Vlade za obrazovanje, nauku i odnose sa vjerskim zajednicama, a dan je zaokružilo guslarsko veče. Drugog dana je priređena liturgija u Manastiru Bijela, a uslijedili su pjesnički susreti i nastupi guslara. Zvanično, organizatori su bili Udruženje srpskih epskih pjesnika Crne Gore „Radovan Bećirović Trebješki“ i Pravoslavno bratstvo „Sveti Georgije“ iz šavničkog sela Bijela.
Naredne godine, oba dana su prošla u nastupima pjesnika i guslara, i to u Šavniku i moračkom selu Ljevišta. Prošle godine, pak, organizatori su očigledno spoznali potencijale ove manifestacije, pa se proširio broj zvanica. Šavničko selo Petnjica, koje je do devedesetih godina prošlog vijeka bilo najpoznatije kao postojbina predaka Vuka Karadžića, ovog puta je, zahvaljujući organizatorima, pominjano u kontekstu činjenice da je njemu rođen Radovan Karadžić.
Tako su Dani Radovana Bećirovića, u stvari, pretvoreni u Dane Radovana Karadžića, jer zakon u suštini zabranjuje javno veličanje ratnih zločinaca. Među visokim zvanicama bili su predsjednik Nove srpske demokratije i Skupštine Andrija Mandić koji je, prema pisanju srpskih medija, bio pokrovitelj cijelog događaja, ambasador Srbije Nebojša Rodić, kao i mitropolit budimljansko-nikšićki Metodije.
OVOGODIŠNJE IZDANJE
Iako je manifestacija u prethodnim izdanjima podrazumijevala ne samo izvođački program, već besjede i stručna izlaganja o djelu Bećirovića, ove godine to nije bio slučaj. Sve se svelo na „Epsko veče posvećeno herojima Paštrika i Košara i slavne Vojske Republike Srpske“ u sali šavničkog Centra za kulturu, a zatim okupljanje pod šatorima na livadi u selu Petnjica. Poput skupa koji je pratio otkrivanje spomenika ozloglašenom ratnom zločincu Pavlu Đurišiću u selu Gornje Zaostro kod Berana, i ovaj događaj je počeo intoniranjem himne Srbije.
Zvanice su stizale i s druge strane granice, pa je među počasnim gostima bio predsjednik Skupštine Republike Srpske Nenad Stevandić.
Mitropolit Metodije zvanično je otvorio događaj petnaestominutnom besjedom u kojoj je isprepletao vojnu i duhovnu tradiciju, naglašavajući Srbe i srpstvo, a pomalo i Ruse.
– Mi, Srbi, kao i naša pravoslavna slovenska braća Rusi, uvijek smo se borili za Hrista… Srpska vojnička istorija izrasta iz dubokog duhovnog habitusa, koji naša društvena nauka decenijama apsolutno nije primjećivala i koji je kao takav ostao nerasvijetljen i tajan. Iz tog razloga nije mogla biti sagledana ni kao srpska, ni kao vojnička, niti kao istorija. Pišimo svoju istoriju i učimo svoju djecu istini, tako ćemo ih naučiti i opstanku i istinskom životu. Potomstvo naše da se na tim svijetlim darovima uči, a mi svaki posao da počinjemo, blago slovom Božjom, da posljednjeg svoga daha budemo vjerni Bogu i srpstvu kako su bili naša braća, naši vojnici i naši oficiri – kazao je Metodije u govoru, dok su se iza njega smjenjivale slike i filmski zapisi koji su predstavljali vojne akcije tokom ratova u Bosni i Hercegovini i na Kosovu.
Za razliku od „nastupa“ i poruka o Pavlu Đurišiću pred Crkvom Prepodobne mati Paraskeve u okolini Berana, ovog puta nijednom riječi nije pomenuo osuđenika Haškog tribunala Radovana Karadžića.
No, zato su svi ostali na sceni i tokom proslave pod šatorom veličali osuđenog ratnog zločinca, nazivajući ga „čestitim predsjednikom“ i „vrhovnim komandantom Vojske Republike Srpske“ i pripisujući mu „zasluge“ u „borbi za očuvanje srpskih ognjišta“.
Muzički program bio je posebno upečatljiv, s obzirom na to da je dio učesnika nastupao u crnogorskoj narodnoj nošnji, a pjevalo se o „svetom Kosovu“ i „nepresušnoj mržnji“, krvi i „ustajanju iz mrtvih“ „boraca sa Košara“.
Uz već navedene zvanice, posjetioci događaja bili su pripadnici takozvane Srpske dobrovoljačke garde i veterani ratova devedesetih, a slavilo se uz simbole Vojske Srbije, Vojske Republike Srpske i popularne pjesme poput „Tamo daleko“ i „Onamo, namo“.
Poseban kuriozitet predstavlja činjenica da je prilikom piknika pod šatorima u šavničkoj Petnjici, za razliku od „svečanosti“ u beranskom selu Gornje Zaostro, vanjski prostor obezbjeđivala crnogorska policija, i to u uniformi i sa obilježenim policijskim vozilima.
OSUĐENI ZLOČINAC
Podsjećamo, Radovan Karadžić je jedan od ratnih vođa Srba u Bosni i Hercegovini tokom devedesetih godina koji je, između ostalog, pravosnažno osuđen za genocid i sistematsko uništavanje čitavih zajednica u zemlji u kojoj je živio najveći dio života. Na optužnici Međunarodnog krivičnog tribunala za bivšu Jugoslaviju stoji da je kriv za genocid, ratne zločine i zločine protiv čovječnosti.
Nakon završenog rata i potpisivanja Dejtonskog sporazuma, predsjednik Srbije Slobodan Milošević ga se „odrekao“, ali samo naizgled. Karadžić je navodno nestao, a u stvari se skrivao širom Vojvodine i u Beogradu, gdje je konačno i uhapšen 2008. godine, kao „doktor Dabić“, koji se bavio alternativnom medicinom i pisao poeziju.
Suđenje u Hagu počelo je 2009. godine, prva presuda donijeta je 2016, a potvrđena i pooštrena 2019. pred Mehanizmom za međunarodne krivične sudove, kako je preimenovan dotadašnji sud za novije ratne zločine. Naime, 2016. je osuđen na 40 godina zatvora, dok mu je tri godine kasnije izrečena kazna doživotnog zatvora.
S obzirom na to da su učestali susreti ljubitelja ekstremnih srpskih narativa u Crnoj Gori, ne treba sumnjati da će se posebne poruke čuti i sa sjutrašnje Svečane akademije u Beranama, povodom Dana srpskog jedinstva, sloge i nacionalne zastave, a u organizaciji Udruženja Srba Berana i Andrijevice. Tim prije što će centralnu besjedu imati protojerej Velibor Džomić, koji danas (zvanično) živi u Beogradu, a ostao je upamćen po „teškim riječima“ i optužbama na račun Crne Gore i Crnogoraca tokom protekle dvije decenije.
Stevandić bio u privatnoj posjeti Crnoj Gori
Predsjednik parlamenta srpskog entiteta u BiH Nenad Stevandić bio je jedan od gostiju manifestacije Dani Radovana Bećirovića, ali po privatnom pozivu organizatora.
Preporučeno
Izvori Pobjede tvrde da je i Stevandić bio u privatnoj posjeti Crnoj Gori. Šef parlamenta Andrija Mandić je to lako opravdao zvaničnim saopštenjem na internet stranicama Skupštine Crne Gore, gdje je navedeno kako su teme susreta bile mir i stabilnost u regionu „u vremenu velikih globalnih izazova“, uključujući „aktuelne političke procese i evropsku perspektivu Balkana“.
Video