Drešaj i produkcijska kuća „Mars studio“, kako je to juče u saopštenju objelodanila ministarka kulture i medija Tamara Vujović, nijesu imali zakonom propisana odobrenja, u prvom redu odobrenje Ministarstva kulture i medija, čime su prekršili odredbe Zakona o kinematografiji. Ovaj muzičar i producentska kuća „Mars studio“, kako je nezvanično saopšteno Pobjedi iz Uprave za zaštitu kulturnih dobara, nijesu imali ni odobrenje i smjernice ovog organa. Tako se drugi put u kratkom roku dogodilo da, poslije skandaloznog spota nadriljekara i teoretičara zavjere Miroljuba Petrovića, jedna inostrana produkcija neometano i kršeći zakonske odredbe na teritoriji opštine Cetinje ponovo koristi naše identitetske simbole i kulturna dobra za komercijalne potrebe. U opisu spota na Jutjubu navedeno je da je u snimanju učestvovao plesni klub ,,Sonrisa“ iz Crne Gore, te da su snimanje „odobrili Narodni muzej Crne Gore, Ivan Mijanović, UNESKO i JP Nacionalni parkovi Crne Gore“.
ČESTO DOZVOLJAVAJU
Iz Narodnog muzeja Crne Gore, dva minuta nakon što je stiglo ministarkino saopštenje, oglasili su se uz konstataciju da im se svake godine obrati veliki broj produkcijskih kuća, medija i influensera sa zahtjevima za snimanje kadrova u cilju promocije kulturnog nasljeđa.– Kako se uglavnom radi o promotivnim i dokumentarnim filmovima ili video-klipovima, koji se snimaju u cilju prezentacije kulture i umjetnosti, Narodni muzej istim daje saglasnosti za snimanje, uz prethodni zahtjev u kojem se precizno navodi što se želi snimiti – navodi se u saopštenju Muzeja.
Kako su objasnili, Narodnom muzeju Crne Gore nedavno se mejlom obratila produkcijska kuća „Mars studio“ sa zahtjevom za dozvolu za snimanje „video-klipa umjetnika Davida Drešaja na lokaciji Nacionalnog parka Lovćen“ i da će njihov stručni tim na profesionalan način „dočarati ljepotu lovćenskog parka“.
– Kako nigdje u zahtjevu nije naznačeno da se traži snimanje komercijalnog video-spota za pjesmu, kao ni da će se snimanje obaviti isključivo ispred Mauzoleja na Lovćenu i da će u istom učestvovati plesačice, Narodni muzej je dao saglasnost za snimanje, smatrajući, kako je i navedeno u zahtjevu, da se radi o snimanju par kadrova, za potrebe nekomercijalnog video-klipa kojim se žele predstaviti prirodne ljepote planine Lovćen. Budući da objekti Narodnog muzeja imaju status kulturnih dobara, za sva moguća komercijalna snimanja, shodno zakonskoj regulativi, neophodno je tražiti dozvolu od Uprave za zaštitu kulturnih dobara. Kako u zahtjevu, a ni u kasnijoj telefonskoj komunikaciji predstavnika Narodnog muzeja i produkcijske kuće nijesu saopštene ključne činjenice za snimanje spota, smatramo da je ovim naša ustanova dovedena u zabludu – navodi se u saopštenju Narodnog muzeja.
David Drešaj u unutrašnjosti Njegoševog mauzoleja
Iz Narodnog muzeja ne preciziraju ko je na Mauzoleju obezbijedio logistiku snimateljskoj ekipi, jer je po kadrovima spota jasno da su ekipa i Drešaj došli u vrijeme kada na Mauzoleju nije bilo posjetilaca, moguće van radnog vremena, te da im je za snimanje na tom lokalitetu trebalo najmanje nekoliko sati, uz saglasnost i radnika Muzeja koji danonoćno borave u ovom kulturnom dobru. Takođe, iz Narodnog muzeja ne preciziraju kako inostranog producenta nijesu upitali da li je prijavio snimanje Ministarstvu kulture, a shodno Zakonu o kinematografiji, te da li producent ima saglasnost i smjernice od Uprave za zaštitu kulturnih dobara. Nijesu se, začudo, upitali zašto bi albanski muzičar David Drešaj i jedna producentska kuća o sopstvenom trošku „predstavljali prirodne ljepote planine Lovćen“, a pritom i Njegoševog mauzoleja, a da to ne koriste za komercijalne svrhe?! Takođe, nijesu objasnili kakva je to praksa da se bilo kojem inostranom producentu vjeruje na riječ, bez dostavljenog kompletnog scenarija, te da mu se na taj način dozvoljava da zaobilazi zakonske procedure, ma što o tome mislila uprava ove krovne crnogorske muzejske ustanove. Da je saglasnost Uprave za zaštitu kulturnih dobara, ali i prisustvo snimanju nekog od stručnih lica ovog organa ili Centra za konzervaciju i arheologiju Crne Gore od presudne važnosti vidjelo se kroz slučaj snimanja crnogorskog filma „Otapanje vladara“ na Žabljaku Crnojevića, gdje su producenti pogrešno shvatili čak i sva pribavljena zakonska odobrenja te na zaštićenom kulturnom dobru postavljali krovnu konstrukciju, lijepili gipsane ploče i kamenom zasipali arheološke sonde.
Iz Uprave za zaštitu kulturnih dobara nezvanično su Pobjedi potvrdili da ukoliko producent nije znao kakve su njegove zakonske obaveze, a prvo se obratio Narodnom muzeju, trebalo je Narodni muzej u to da ga uputi, a nikako da sam tumači što je komercijalno, a što nije i bez saglasnosti UZKD i Ministarstva dijeli dozvole. Da producenti nemaju zakonska odobrenja, kako je za Pobjedu potvrdio stručni izvor iz Uprave, Narodnom muzeju trebalo je da bude jasno samom činjenicom da im se Ministarstvo i Uprava ovim povodom nijesu obratili, jer je praksa da se saglasnost za snimanje daje i uz saglasnost vlasnika/držaoca kulturnog dobra.
POOŠTRIĆE
Iz Narodnog muzeja juče su, na kraju saopštenja, konstatovali da je „na krajnje neprimjeren način predstavljen Njegošev mauzolej na Lovćenu“.
– Narodni muzej Crne Gore će razmotriti dalje korake u vezi sa pooštravanjem procedura i drugih postupanja po ovom pitanju. Preuzimajući odgovornost, ovim putem se izvinjavamo javnosti zbog moguće uznemirenosti – navodi se u saopštenju Muzeja.
Na dodatna pitanja Pobjede o davanju saglasnosti za ovo snimanje, koja smo postavili preko predstanika Narodnog muzeja Ivana Mijanovića, iz ove ustanove zvanično nijesu željeli da odgovore. Sa druge strane, ministarka kulture i medija Tamara Vujović podsjetila je na član 58 Zakona o zaštiti kulturnih dobara koji se odnosi na ,,korišćenje kulturnog dobra u posebne svrhe“. U stavu 1 ovog člana navodi se da ,,kulturno dobro ili njegov prepoznatljivi dio može da se upotrijebi za reklamu, kao element firme, za izradu suvenira, filmskog ili fotografskog materijala ili u druge komercijalne svrhe, na način koji ne ugrožava njegov integritet, na osnovu odobrenja Uprave za zaštitu kulturnih dobara“, dok je u stavu 2 istaknuto da se ,,odobrenje iz stava 1 ovog člana izdaje rješenjem kojim se utvrđuju uslovi i način korišćenja kulturnog dobra u komercijalne svrhe, uz prethodnu saglasnost vlasnika, odnosno držaoca kulturnog dobra“.
Ministarka je takođe podsjetila da je shodno članu 21 i 22 Zakona o kinematografiji inostrani producent bio u obavezi da podnese zahtjev za snimanje kinematografskog djela na teritoriji Crne Gore, kojim je propisano da inostrani producent može da snima kinematografsko djelo samostalno ili u saradnji sa domaćim ili inostranim koproducentom uz prethodno pribavljeno odobrenje koje izdaje Ministarstvo kulture i medija.
Zahtjev bi prema citiranom zakonu trebalo da sadrži: predmet, naziv inostranog producenta, naziv kinematografskog djela, podatke o autorskoj ekipi, lokacije i vrijeme snimanja, kao i podatke o angažovanju domaćeg ili stručnog kadra i opreme. Prilikom donošenja odluke Ministarstvo kulture i medija uzima u obzir scenario ili označene djelove teksta prema kojima bi se snimalo u Crnoj Gori, koje je producent uz zahtjev dužan da dostavi.
Vujović: Neko će snositi odgovornost
Ministarka kulture i medija Tamara Vujović pozvala je sve držaoce kulturnih dobara da sa posebnom pažnjom, analizirajući kvalitet i kontekst, donose odluke o ustupanju i korišćenju naših kulturnih dobara.
Preporučeno
– Dakle, ponavljamo jedina institucija koja može izdati prethodno navedenu dozvolu je Ministarstvo kulture i medija, a ne bilo koja druga institucija. Ukoliko je bilo koja ustanova kulture ili bilo koja druga institucija preuzela zakonom propisane nadležnosti ministarstva, za tako nešto će snositi odgovornost – kazala je Vujović.
Video